Aydın, Mehmet NafizGerek, Yalçın2025-11-152025-11-152025https://hdl.handle.net/20.500.12469/7620Birbirinden farklı yönetim çerçevelerinin (YÇ), sistem standartlarının (YSS) ve kurumsal mimarilerin (KM) yaygınlaşması, operasyonel verimsizliklere, stratejik uyum eksikliğine ve kafa karıştırıcı bir 'Paradoks Sözlüğü'ne yol açan parçalanmış bir yapı oluşturmaktadır. Bu tez, organizasyonel yönetime birleştirme ve sistemik netlik getirmek üzere tasarlanmış yenilikçi bir kök çerçeve olan Framework Genesis'in (FG) geliştirilmesi ve keşifsel doğrulaması yoluyla bu kritik boşluğu ele almaktadır. Araştırmada, özel olarak geliştirilmiş yedi fazlı Geliştirilmiş Sezgisel Araştırma Yöntemi (EHRM) tarafından yönlendirilen bir tasarım bilimi yaklaşımı kullanılmıştır. Bu metodoloji, iki temel bileşenin geliştirilmesini sağlamıştır. Birincisi, mevcut YÇ'lerin ve YSS'lerin kapsamlı bir analizinden türetilen 48 temel bileşenden oluşan doğrulanmış bir taksonomi olan Bütünlüklü Yapı Taşı Taksonomisi (CBBT), ortak bir içerik sözlüğü sunmaktadır. İkincisi, sistemik bir meta-model olan Birleşik Mimari Çerçevesi (UAF), mimari yapıyı sağlamaktadır. Framework Genesis, bu bileşenleri entegre ederek organizasyonu, ideal bir mimari tasarım (EidosTwin) ve onun somut operasyonel gerçekliği (OusiaTwin) arasında felsefi temelli bir ikilik aracılığıyla kavramsallaştırmaktadır. Çerçeve ve amaca yönelik geliştirilmiş doğrulama araçları (FGMAPM, FGGIS, FGCMAM), kapsamlı ve karma yöntemli bir doğrulama stratejisine (FGVAL) tabi tutulmuştur. Bu strateji, mevcut standartlara karşı nicel bir boşluk analizi, 209 firmanın katıldığı bir olgunluk değerlendirme çalışması ve üç derinlemesine boylamsal vaka çalışmasını içermiştir. Bulgular, FG'nin kavramsal sağlamlığını teyit etmiş ve sistemik sorunları teşhis etme ile organizasyonel dönüşüme rehberlik etmedeki pratik faydasını göstermiş, müdahale sonrası olgunluk skorlarında ölçülebilir iyileşmeler ortaya koymuştur. Bu tez, yönetim çerçevesi teorisi için yeni bir mimari ve üretken paradigma sunmaktadır. Organizasyonların karmaşıklıkta yol bulmalarını, birbirinden farklı sistemleri entegre etmelerini ve daha fazla stratejik uyum elde etmelerini sağlayan, doğrulanmış ve bütünsel bir meta-çerçeve sağlamaktadır. Anahtar Sözcükler: yönetim çerçeveleri, yönetim sistemi standartları, Entegre Yönetim Sistemi, bilgide birlik teorisi, ISO standartları, yönetim sistemi, sistem teorisi, sistem düşüncesi, Bütünlüklü Yapı Taşı Taksonomisi, Bütünlüklü Kök Yönetim ÇerçevesiThe proliferation of disparate management frameworks (MFs), system standards (MSSs), and enterprise architectures (EAFs) creates a fragmented landscape, leading to operational inefficiencies, a lack of strategic coherence, and a confusing 'Vocabulary of Paradox.' This thesis addresses this critical gap through the development and exploratory validation of Framework Genesis (FG), a novel root framework designed to bring unification and systemic clarity to organisational management. The research employed a design science approach, guided by a bespoke seven-phase Enhanced Heuristic Research Method (EHRM). This methodology facilitated the development of two core components. First, the Consilient Building Block Taxonomy (CBBT), a validated taxonomy of 48 fundamental components derived from an extensive analysis of existing MFs and MSSs, provides a common content lexicon. Second, the Unified Architecture Framework (UAF), a systemic meta-model, provides the architectural structure. Framework Genesis integrates these components, conceptualising the organisation through a philosophically-grounded dualism of an ideal architectural blueprint (the EidosTwin) and its tangible operational reality (the OusiaTwin). The framework and its purpose-built validation instruments were subjected to a comprehensive, mixed-methods validation strategy (FGVAL). This included a quantitative gap analysis against existing standards, a maturity assessment with an empirical study (209 firms, and three case in-depth longitudinal case studies). The findings confirmed FG's conceptual soundness and demonstrated its practical utility in diagnosing systemic issues and guiding organisational transformation, showing measurable improvements in maturity scores post-intervention. This thesis contributes a new architectural, generative paradigm for management framework theory. It provides a validated, holistic meta-framework that enables organisations to navigate complexity, integrate disparate systems, and achieve greater strategic coherence. Keywords: management frameworks (MFs), management system standards (MSSs), Integrated Management System (IMS), consilience theory, ISO standards, management system (MS), systems theory, systems thinking, Consilient Building Block Taxonomy (CBBT), Consilient Root Management Framework (CRMF)enYönetim Bilişim SistemleriManagement Information SystemsDoctoral Thesis