Browsing by Author "Canpolat, Semra"

Now showing 1 - 1 of 1

Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminin Tasfiyesi
(Kadir Has Üniversitesi, 2018) Canpolat, Semra; Ayar, Ahmet
Eşler, evlilik birliği kurarken veya kurmadan önce kanunda seçimlik olarak öngörülen mal rejimlerinden birini kabul edecekleri gibi mal rejimi seçmedikleri takdirde de yasal mal rejimi olan edinilmiş mallara katılma rejimini kabul etmiş sayılacaktır. Edinilmiş mallara katılma rejimi tasfiyesinin mutlaka açılacak bir dava ile yapılması zorunlu olmayıp eşlerin veya eşlerden birinin ya da her ikisinin ölmüş olması durumunda mirasçılarının kendi aralarında yapacakları bir anlaşma (sözleşme/ protokol) ile de mal rejiminin tasfiyesini yapmaları konusunda hiçbir yasal engel bulunmamaktadır. Edinilmiş mallara katılma rejiminde, rejimin tasfiyesi sonucunda eşlerin veya mirasçılarının artık değere katılması, hesaplanan artık değer üzerinden belli oranda bir alacak hakkına sahip olması söz konusudur. Kanun koyucu kural olarak her eşin veya mirasçılarının diğer eşe ait artık değer üzerindeki pay oranını, artık değerin yarısı olarak kabul etmiş ise de bu hüküm emredici nitelikte olmayıp eşlerin yapacakları bir mal rejimi sözleşmesi ile başka bir katılma esası veya oranı kararlaştırabilmeleri mümkündür. Alacağın mirasçılara intikali de mümkündür. Dolayısıyla sağ kalan eşe karşı, ölen eşin mirasçıları katılma alacağını talep etme hakkına sahiptirler. Artık değerin aktiflerini mevcut edinilmiş mallar, eklenecek değerler, kişisel mala giden edinilmiş mal karşılığı (denkleştirme alacağı); pasiflerini ise diğer eşin değer artış payı alacağı, edinilmiş mala giden kişisel mal karşılığı (denkleştirme borcu) ve diğer borçlar oluşturmaktadır. Yasal düzenlemede, artık değer (katılma alacağı), eklenmeden ve denkleştirmeden elde edilen miktarlar da dâhil olmak üzere her eşin edinilmiş mallarının toplam değerinden bu mallara ilişkin borçlar çıkarıldıktan sonra kalan miktar olarak belirtilmektedir. Miras hakkı, ölen eşin kişisel malları ile edinilmiş mallarının tamamının üzerinden hesaplandığından katılma alacağına sahip eş veya ölen eşin mirasçılarının öncelikle mal rejiminin tasfiyesini talep etmeleri, sonrasında miras hakkını talep etmeleri, alacak miktarının doğru ve adil bir şekilde hesaplanması için gereklidir. Eşlerin kişisel ve edinilmiş malları üzerinde yönetme, yararlanma ve tasarrufta bulunma hakları vardır. Türk Medeni Kanunu'nda, eşin dilediği şekilde malvarlığına ilişkin olarak işlem yapması, diğer eşin haklarını zarara uğratıyor ya da bu hakları ber taraf ediyorsa bu eşe yönelik koruyucu tedbirler ayrıca düzenlenmiştir. Buna göre eşlerden birisi şahsi borçları nedeniyle diğer eşin tasfiye sonucunda alacağı miktarı ve menfaatleri ihlal ediyorsa veya böyle bir ihtimal var ise bu riskle karşı karşıya kalan eş, hâkime başvurarak mevcut mal rejiminin mal ayrılığına dönüşmesine karar verilmesini isteyebilecektir. Bununla birlikte boşanma davası devam ediyorsa veya ayrılık ya da ayrı yaşam durumunda eşlerin talep etmesi ile veyahut da hâkimin re 'sen karar vermesi ile mağdur olabilecek eşi korumak amacıyla mahkeme kararıyla olağanüstü mal rejimine geçiş mümkün olabilmektedir.