Browsing by Author "Velioğlu, İlayda"

Now showing 1 - 1 of 1

Kolektif tehditlerin iş birliği ve ahlaki yargılar üzerine etkisi
(2023) Yılmaz, Onurcan; Yılmaz, Onurcan
Terörizm, 9/11 saldırılarından bu yana psikoloji literatüründe önemli bir odak noktası haline gelmiştir. Ancak terörün öngörülemeyen ve kontrol edilemeyen doğası, bu konu üzerinde deneysel araştırmalar yapmayı zorlaştırmaktadır. Önceki çalışmalar terörün ahlaki değerlendirmeler üzerindeki etkilerini incelemek için genellikle küçük örneklemlerle korelasyonel desenler kullanmış, ekolojik geçerliliği düşük ortamlarda zayıf manipülasyonlar kullanmış ve gerçek davranış ölçümü yerine niyetleri ölçmeye odaklanmıştır. Dahası, bu çalışmaların genelleştirilebilirliği, genellikle WEIRD (Batılı, yaygın, endüstriyel, zengin ve demokratik) kültürlerden katılımcılar içerdiği için sınırlıdır. Bu sınırlamaları ele almak amacıyla, bu çalışma 2022 İstanbul bombalı saldırısının katılımcıların ahlaki değerlendirmeleri ve iş birliği davranışları üzerindeki etkilerini test etmeyi hedeflemiştir. Aynı bireyleri değerlendiren bir ön test-son test tasarımı kullanılmış ve ayrıca sebep-sonuç ilişkisi için bir bombalama hatırlatma manipülasyonu gerçekleştirilmiştir. Sonuçlar, bombalama sonrasında bağlanım temellerine verilen önemin arttığını, bireyselleştirici temellerde ise bir değişiklik olmadığını göstermiştir. Ayrıca, manipülasyon ile ideoloji arasında bireyselleştirici temeller üzerinde etkileşim olduğu belirlenmiştir. Bombalama hatırlatılan sağcı katılımcılar bireyselleştirici temellere verdikleri önemi azaltmışken, orta ve sol görüşlü katılımcılar bunu artırmıştır, bu da reaktif muhafazakarlık hipotezini desteklemektedir. Dahası, Diktatör Oyunu ile ölçülen cömertlik davranışında belirgin bir azalma bulunmuşken, Kamusal Mallar Oyunu ile ölçülen iş birliği davranışında anlamlı bir fark bulunmamıştır. Bununla birlikte, manipülasyonun kendisi iş birliği üzerinde temel etkiye sahiptir. Bombalama olayı hatırlatılan katılımcılar, hatırlatılmayanlara göre daha az iş birliği davranışı sergilemiştir. Bu sonuçlar, terörizm tehdidi altında, Türkiye'deki muhafazakarların Amerikalı muhafazakarlardan farklı olarak bireyselleştirici temelleri değersizleştirdiğini ve terörizm tehdidinin gerçek iş birliği davranışı üzerinde önemli bir etkisi olduğunu göstermektedir. Genel olarak, ekolojik geçerliliği yüksek bir ortamda gerçekleştirilen bu çalışma, terörizmin ahlaki davranışlar ve niyetler üzerindeki nedensel etkilerine dair değerli bir perspektif sunmaktadır.