Sezgisel ve Mantıksal Düşünmenin Ahlaki Faydacılığın Boyutları Üzerindeki Etkisi

dc.contributor.advisor Yılmaz, Onurcan
dc.contributor.author Almaç, Halil
dc.contributor.author Yılmaz, Onurcan
dc.contributor.other Psychology
dc.date.accessioned 2024-11-15T17:48:00Z
dc.date.available 2024-11-15T17:48:00Z
dc.date.issued 2024
dc.department Lisansüstü Eğitim Enstitüsü / Psikoloji Ana Bilim Dalı / Psikoloji Bilim Dalı
dc.description.abstract Bu çalışmada, sezgisel ve analitik düşünmenin faydacılığın iki boyutu olan tarafsız fayda ve araçsal zarar üzerindeki etkileri incelenmiştir. Ancak, daha sonra yapılan çalışmalar (Isler & Yilmaz, 2023) akıl yürütmeye yönlendirme manipülasyonu olarak kullanılan tekniğin analitik düşünme performansını artırmadığını göstermiştir; bu da Capraro ve arkadaşlarının (2019) bulgularının yalnızca analitik düşünmenin etkilerine atfedilemeyeceğini düşündürmektedir. Ayrıca, çalışmalarında gerçek bir kontrol grubunun bulunmaması gözlemlenen etkilerin yorumlanmasını zorlaştırmaktadır. Capraro ve arkadaşlarının (2019) orijinal deney düzeneğini temel alarak, sadece onların kullandığı duygusal ve analitik düşünmeye yönlendirme manipülasyonlarını değil, aynı zamanda mevcut literatürde etkili olduğu bilinen bilişsel yanlılık eğitimini ve pasif bir kontrol grubunu da dahil ettik. Orijinal çalışmaya benzer şekilde çevrimiçi bir ABD örneklemi (N = 746) ile bir deney gerçekleştirdik. Sonuçlarımız, hem duygusal hem de analitik düşünmeye yönlendirmenin tarafsız fayda puanlarını bilişsel yanlılık eğitimi ve kontrol koşullarına kıyasla artırdığını, sadece analitik düşünmeye yönlendirmenin araçsal zarar puanlarını bu koşullara göre artırdığını ortaya koymuştur. Bununla birlikte, bilişsel yanlılık eğitimi kontrole kıyasla anlamlı bir etki göstermemiş, duygusal ve mantıksal düşünmeye yönlendirmenin bilişsel yanlılık eğitimi ve kontrole göre etkileri aynı yönde olmuştur. Analiz, Capraro ve arkadaşlarının (2019) orijinal çalışmasında olduğu gibi, yalnızca duygusal düşünme ve analitik düşünmeye yönlendirme koşullarıyla yapıldığında, ilk bulgular tekrarlanmış ve duygusal düşünmeye yönlendirmeye bağlı olarak araçsal zararda bir azalma olduğu görülmüştür. Bununla birlikte, iyi yapılandırılmış bir analitik düşünme manipülasyonu olan bilişsel yanlılık eğitiminin benzer bir etkisinin olmaması ve duygusal düşünme ve analitik düşünmeye yönlendirme manipülasyonlarının etkilerinin beklentilerin aksine aynı yönde olması, bu etkilerin yanıt yanlılıkları veya empati gibi diğer mekanizmalardan kaynaklanabileceğini düşündürmektedir. Gelecekteki çalışmalar bu etkilerin arkasındaki mekanizmaları daha kapsamlı deneylerle araştırmalıdır.
dc.description.abstract In this study, we examined the effects of intuitive and reflective thinking on two dimensions of utilitarianism: impartial beneficence (IB) and instrumental harm (IH). In this context, Capraro et al. (2019) utilized emotion and reason primes and demonstrated that IH decreased following an emotion prime, but there was no effect on IB. However, studies (Isler & Yilmaz, 2023) showed that the technique used as a reason prime did not enhance reflective thinking performance, suggesting that the findings of Capraro et al. (2019) cannot be solely attributed to the effects of reflective thinking. Additionally, the absence of a true control group in their study complicates the interpretation of the results. Building on the experimental setup by Capraro et al. (2019), we included their emotion and reason primes and also introduced debiasing training (DT) as well as a passive control group. We conducted an experiment with an online US sample (N = 746) similar to the original study. Our results revealed that emotion and reason primes increased scores on IB compared to the debiasing and control, whereas only the reason prime increased scores on IH relative to these conditions. However, DT showed no significant effect when compared to the control, and the effects of emotion and reason relative to debiasing and control aligned in the same direction. When the analysis included only the emotion and reason primes, as in the original study by Capraro et al. (2019), the initial findings were replicated, showing a reduction in IH due to the emotion prime. The lack of a similar effect from DT, and the fact that the effects of the emotion and reason primes were in the same direction suggest that these effects may be due to other mechanisms such as response biases or empathy. Future studies should explore the mechanisms behind these effects. en
dc.identifier.endpage 91
dc.identifier.uri https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=usXiZIM9Lp0wk-YzRoaT-78He0z2A5Ch0cn1GJnPY5qxBvSCiv-Jixnh8REzha5R
dc.identifier.uri https://hdl.handle.net/20.500.12469/6687
dc.identifier.yoktezid 884094
dc.language.iso en
dc.subject Psikoloji
dc.subject Ahlak felsefesi
dc.subject Sosyal ahlak
dc.subject Sosyal psikoloji
dc.subject Psychology en_US
dc.subject Moral philosophy en_US
dc.subject Social ethics en_US
dc.subject Social psychology en_US
dc.title Sezgisel ve Mantıksal Düşünmenin Ahlaki Faydacılığın Boyutları Üzerindeki Etkisi
dc.title The Effect of Intuitive and Reflective Thinking on Two Dimensions of Utilitarianism en_US
dc.type Master Thesis
dspace.entity.type Publication
relation.isAuthorOfPublication 9871d16b-164e-4f1d-b0e5-8eef999e6b38
relation.isAuthorOfPublication.latestForDiscovery 9871d16b-164e-4f1d-b0e5-8eef999e6b38
relation.isOrgUnitOfPublication 9390486a-b1dc-46cf-ad5f-31415f0c8b95
relation.isOrgUnitOfPublication.latestForDiscovery 9390486a-b1dc-46cf-ad5f-31415f0c8b95

Files

Collections