Yeldeğirmeni'ndeki Soylulaştırma Sürecinin Bir Etnografisi

Abstract

Bu tez, Yeldeğirmeni'ndeki ekonomik, kültürel ve sosyal dönüşümün hangi itici güçlerle ilerlediğini ortaya koyan bir etknografi sunmayı amaçlar. Küreselleşme, sanayisizleşme süreçleriyle yakından ilişkili olan soylulaştırma, bir kentleşme modeli olarak tüm kentlerin önemli gündemleri arasında yer alır. İstanbul'da soylulaştırma olgusu, tarihi konut stoğu olan, kent içi mahallelerde, bireysel girişimlerle veya kamunun aracılığı ile gerçekleşen konut stoğundaki yenileme sonucu gerçekleşen yerinden edilme ile birlikte görülme eğililmindedir. Arnavutköy, Ortaköy, Kuzguncuk Cihangir, Galata, Fenet, Balat, Sulukule ve Tarlabaşı, İstanbul'un soylulaştırma tartışmalarında ele alınan bölgelerindedir. Kadıköy'ün Yeldeğirmeni ismiyle bilinen semti son yıllarda geçirdiği kültürel, ekonomik ve sosyal değişim nedeniyle soylulaştırma tartışmalarınca ele alınan, tarihi konut stoğu bulunan, İstanbul'un eski mahallelerindendir. Kamu ve sivil toplum iş birliğinde Yeldeğirmeni'ne uygulanan kentsel yenileme projesinin kullandığı kültürel stratejiler, bu dönüşümün başlatıcısı konumundadır. Toplumsal politik bir hareket olan Gezi Hareketi'nden etkilenerek hayata geçirilen Don Kişot Sosyal Merkezi, aynı zamanda Türkiye'nin ilk işgal evi deneyimidir. Bu iki evreden doğan Yeldeğirmeni imgesi, semtin dönüşümünde çok önemli bir rol oynar. Soylulaştırmanın sonraki seyri mekanın tüketim pratiklerinde kendini gösterir. Bu araştırma Yeldeğirmeni'ni yeniden üretilen ve tüketilen bir mekan olarak ele alır, kent tahayyüllerinin yeniden üretim ve tüketim mekanizmalarına nasıl dahil olduğunu anlamaya çalışır.

This thesis aims to present a detailed ethnography which reveals the driving forces of the transformation in Yeldeğirmeni process. Gentrification as an urbanization strategy is closely related to deindustrialization, globalization and tertiarization. The debates of gentrification in Instanbul predominantly concentrate on the transformation of historic inner-cities. Yeldeğirmeni neighborhood is a historic inner-city that has been transformed in recent years. The culturel strategies which are used in the application of Yeldeğirmeni's urbanisation project in cooparation with public and civil initiative, can be seen as the starting point of the transformation. The Don Kişot Social Center which was inspired by the political Gezi movement, is Turkey's first squat experience. The images of Yeldeğirmeni that are born from these two factors, have a very important role in the transformation of this neighborhood. The last phase of the transformation of Yeldeğirmeni shows himself in the consumption practices of the space. This research focuses on Yeldeğirmeni as a reproduction and consumption of space and tries to understand the function of city imagineering and consumption mechanism.