'Pro-filmic thought' in time-image: 'Lectosigns' and 'sub-reality' in 'Mirror' (1975)

Abstract

When discussing cinema as a 'pre-linguistic' system of images and signs, audiovisual thinking gains another dimension as a 'pre-verbal' act of creation that lays the groundwork for a new kind of thinking. It attributes that a film could capture the unutterable through the peculiar cinematic expression beyond the 'rational monotony' and 'given codes in language'. Following the interrelated relationships, I problematize the notion of cinema-thinking that has critical distinctions in kind between filmmaking and spectatorship. Bergsonian method of intuition was approved to address this problem of irreducibility within the process of inter-exchange. That is in-between 'pre-determinant response' and 'pro-filmic thought' in spectatorial activities, moreover on the filmmaker side, cinematographic thinking of engendering movement/duration blocks through the strategic and intuitive way of thinking. Through Deleuzian taxonomy of images and signs, I specify the pure virtual domain called 'lectosigns' in Mirror (Tarkovsky, 1975), in which the spectator actively reads the images to engender autonomous thoughts proceeding beyond the narrative; to reconnect the collapsed images with actual life. In this concern, I trace Mirror back to its production process with the help of the diaries of Tarkovsky to unveil his strategic and intuitive thinking of cinematographic ideas. On the production side, strategic and intuitive thinking to actualize virtual cinematographic ideas following the unique potentialities of the medium as well as pre-determinant response and pro-filmic thought to reconnect images with the whole in spectatorial activities. As a result of the analysis of Mirror, the concept of 'sub-reality' manifests itself referring to the subdued realities by the oppressive ideologies that could be 'sealed' in time and 'rescued' by active cinematic 'lectorship' in a different space-time by the spectators through 'pro-filmic thinking' within the domain of lectosigns, in which cinema and philosophy collaborate. Wenn man das Kino als ein „präverbales" System von Bildern und Zeichen diskutiert, ist die Schaffung eines audiovisuellen Denkens aufgrund der wechselseitigen Beziehungen zwischen der Zuschauerschaft und des Filmemachens problematisch. Ich problematisiere den Begriff des Kino-Denkens, der eine kritische Unterscheidung zwischen dem Filmemachen und dem Zuschauen vornimmt. Diese Studie ist grundlegend darauf ausgerichtet, dieses Problem anzugehen. Das heißt, zwischen „vorbestimmter Reaktion" und „pro-filmischem Denke"' in der Zuschauertätigkeit, darüber hinaus auf der Seite des Filmemachers, kinematographisches Denken des Erzeugens von Bewegungs- /Dauerblöcken durch die strategische und intuitive Denkweise. Um die Implikationen beider Prozesse in Bezug auf das Kino-Denken zu untersuchen, verwende ich die Bergsonische Methode der Intuition. Mittels der Deleuz'schen Taxonomie von Bildern und Zeichen spezifiziere ich den rein virtuellen Bereich, der in Tarkowskijs „Der Spiegel" (1975) „lectosigns" genannt wird, in dem der Zuschauer aktiv die Bilder liest, um ein Denken jenseits der Erzählung zu schaffen, um die kollabierten Bilder wieder mit dem Leben selbst zu verbinden. In diesem Anliegen verfolge ich „Der Spiegel" mit Hilfe von Tarkowskijs Tagebüchern bis zu seinem Produktionsprozess zurück, um sein strategisches und intuitives Denken von kinematographischen Ideen aufzudecken. Somit möchte ich die Unreduzierbarkeit der unterschiedlichen Arten des Kino-Denkens in beiden Prozessen aufzeigen, kinematografische Ideen mit ihrem einzigartigen Akt des kreativen Denkens als strategisch und intuitiv, wie auch die vorgegebene Reaktion und das pro-filmische Denken in den Aktivitäten des Zuschauers. Als Ergebnis der Analyse von „Der Spiegel" manifestiert sich das Konzept der „Sub-Realität", das sich auf die unterdrückten Realitäten durch die unterdrückenden Ideologien bezieht, die in der Zeit „versiegelt" und durch aktives filmisches „Lektorat" in einer anderen Raum Zeit durch die Zuschauer „gerettet" werden könnten, durch „pro-filmisches Denken" im Bereich der „lectosigns". Mit anderen Worten: Das Kino als „vorsprachliches" System des audiovisuellen Ausdrucks kann die Aphasie, in der die Freiheit des Sprechens kaum gewährleistet ist, als Akt der Freiheit des Denkens eigenwillig überwinden.

Sinemayı 'dil öncesi' bir imge ve göstergeler sistemi olarak ele almak yeni bir tür görsel-işitsel düşünme biçimine zemin hazırlar. Böylece sinema 'rasyonel tekdüzeliğin' ve 'dildeki verili kodların' ötesine geçen, dile getirilemez olanı yakalayabilen, düşünceye yeni alanlar açan, kendine özgü, 'söz öncesi' bir ifade geliştirebilir. İzleyicilik ve film yapımı süreçlerinin karşılıklı etkileşimi 'sinema-düşünme' eyleminin tek tip bir düşünme biçiminden ziyade, farklı türleri olan kompleks bir kavrama atıfta bulunur. Bu çalışma temel olarak sinematik düşünme biçimleri arasındaki indirgenemezlik problemini belirtmek ve 'sinema-düşünme' eyleminin farklı türlerini tartışmak için tasarlanmıştır. Seyircilikteki temel ayrım tek anlamlı, 'önceden belirlenimli' düşünce ile filmden özerk, 'pro-filmik' düşünce arasındadır. Öte yandan, film yapım sürecinde, 'sinematografik' düşünmek hareket/süre blokları yaratma eyleminin birbiriyle etkileşen 'stratejik' ve 'sezgisel' pratikleri olarak ikiye ayrılır. Bu çalışmada seyircilik ve film yapım süreçlerini birlikte ele alabilmek için Bergsoncu sezgi yöntemi kullanılmıştır. İmgelerin ve göstergelerin Deleuzecü tasnifiyle, izleyicinin otonom bir düşünce yaratarak imgeleri yaşamın kendisiyle yeniden bağladığı salt virtüel alana işaret eden 'lekto-göstergeler' incelenmiştir. Sinematografik fikirlerin hayata geçirilmesine ilişkin 'stratejik' ve 'sezgisel' düşünce biçimlerini ortaya koymak için, Tarkovksi'nin yazdığı günlükler yardımıyla Ayna (1975) filminin yapım sürecine değinilmiştir. Her iki süreçte de kendine özgü sinema-düşünme türlerinin ayrımı; virtüel sinematografik fikirlerin stratejik ve sezgisel yollarla aktüel hale getirme surecinin yanı sıra, izleyicilik sürecinde ortaya çıkan 'ön-belirlenimli' düşünce ile çerçevenin ötesindeki hayatla virtüel bağ kuran 'pro-filmik' düşünce tartışılmıştır. Ayna'nın analizi sonucunda 'alt-gerçeklik' mefhumu; dilin sınırları içerisinde söylenemeyen fakat 'mühürlenebilen' 'gömülü' virtüel gerçekliklere atıfta bulunur. 'Lekto-göstergeler' gömülü geçmişin gelecekteki yeni öznel yorumlarına olanak tanır. 'Fakat Deleuze'ün belirtiği gibi, öznellik bize değil, zamana, salt virtüel olana aittir. Dolayısıyla düşünce özgürlüğünün kısıtlandığı belirli uzay-zamanlarda, 'görsel-işitsel' sanatçı sezgisel yolla, 'söylenemez' olana dair 'dil öncesi', görsel-işitsel bir ifade geliştirerek 'pro-filmik' düşünceye alternatif bir alan açar. Böylece, pro-filmik düşüncenin yeni felsefi fikirlerle kurduğu iş birliği, kavram yaratma yoluyla dilin sınırlarını genişleterek düşünceye yeni alanlar açar.