Tez Koleksiyonu

Permanent URI for this collectionhttps://gcris.khas.edu.tr/handle/20.500.12469/1805

Browse

Now showing 1 - 20 of 1499

İnce Ayarlı Bert ve ile Çok Etiketli Duygu Sınıflandırmasıkarşılaştırmalı Öğrenme
(2024) Khan, Ammara Naseem; Aydın, Assoc. Mehmet Nafiz
Duygular insan etkileşiminin temelini oluşturmakta ve bunların sınıflandırılması ve tanınması doğal dil işlemede (NLP). önemli zorluklar yaratmaktadır. Bu araştırma, metinsel verilerde çok etiketli duygu sınıflandırması için karşılaştırmalı öğrenme ile BERT tabanlı örneklenmemiş (uncased) modellerin ince ayarının etkinliğini değerlendirmektedir. SemEval 2024 Görev 3, Alt Görev 1 için sağlanan, Ekman'ın temel duygularını (Sevinç, Üzüntü, Öfke, Korku, İğrenme ve Şaşkınlık) içeren 1.374 elle işaretlemeli konuşmayı içeren durum komedisi Friends'ten alınan verileri kullanarak, ContrastiveBERT'in nüanslı duygusal durumları daha iyi yakalayıp yakalayamayacağını, sınıf dengesizliklerini ele alıp alamayacağını ve bu altı duyguyu sınıflandırmada standart BERT'ten daha iyi performans gösterip gösteremeyeceği değerlendirilmiştir. ContrastiveBERT yaklaşımı, temel BERT modeline kıyasla %9,1 daha yüksek F1 puanı, %11,3 ROC AUC artışı ve %10,17 doğruluk artışı ile önemli performans iyileştirmeleri göstermiştir. Bu araştırma, BERT'in tek bir metin parçası içerisinde birden fazla duyguyu yakalamadaki performansına ilişkin anlayışımızı geliştirmeye katkıda bulunarak, duygu analizinde daha geniş bir uygulama alanının önünü açmaktadır
Bölgesellik ve Küresel Diplomaside Brıcs: Değişimin Katalizörü Mü?
(2024) Sharıff, Naveen; Karaoğuz, Hüseyin Emrah; Akçalı, Emel
Küreselleşme ve teknolojinin patlamasıyla birlikte uluslararası sistem, çeşitli şekillerde tezahür eden artan kutuplaşmaya tanık oldu. Uzmanlar dünyanın, gücün birden fazla merkez arasında dağıtıldığı çok kutupluluğa doğru kaydığına inanıyor. Bu araştırma, hükümetlerarası örgüt BRICS'in (Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika) bu dönüştürücü sürecin ön saflarında yer aldığını ileri sürüyor. Bu çalışma, BRICS'in önemli bir siyasi aktör olarak kapasitesini ve potansiyelini eleştirel bir şekilde değerlendiriyor ve bölgesel ve küresel ortamlarda diplomatik bir rol üstlenmedeki siyasi ve ekonomik yapılanmaları araştırıyor. 'BRICS bölgeselcilikte ve küresel diplomaside nasıl bir rol oynamaya çalışıyor?' sorusunu ele almayı amaçlıyor. Bulgular, BRICS'in daha çeşitli bir küresel düzenlemeyi şekillendirmede rol oynarken bölgesel işbirliğini ve diplomasiyi teşvik etme kapasitesini doğruluyor. Bu projenin doğasında olan zorlukların ve karmaşıklıkların kabul edilmesine rağmen araştırma, BRICS liderliğindeki küresel bir yeniden yapılanmanın makul olduğunu öne sürüyor. Anahtar Sözcükler: BRICS, Küresel Diplomasi, Bölgeselcilik, Çok Kutupluluk, Küresel Yönetişim
Yeşil Sömürgecilik: Avrupa Birliği'nin Enerji Dönüşümü'nün Afrika'ya Etkileri
(2024) Alonso, Alba; Işçi, Onur
Namus Kültüründe Sahte Haber Oluşumu ve Dezenformasyon: Bı̇reysel Farklılıkların ve Cı̇nsı̇yete Özgü Dı̇namı̇klerı̇n Rolü
(2024) Gönül, Dilan; Yaman, Sezin Öner
Bu çalışma, Türk toplumu bağlamında cinsiyetle ilgili yanlış bilgilerin işlenmesinde namusla ilgili bilişsel şemaların rolüne özel olarak odaklanarak, sahte anıların oluşumunu destekleyen bilişsel ve sosyo kültürel süreçleri incelemektedir. Bu araştırma, hafıza çarpıtmanın bilişsel süreçlerinde kültürel değerlerin, özellikle de namusla ilgili olanların rolünü araştırmak için 'Kaynak İzleme Hatası' ve 'Bulanık-İz Teorisi' gibi yerleşik çerçeveler üzerine inşa edilmiştir. Bu tez, katılımcıların hafızalarındaki güven, canlılık ve duygusal değerlilik boyutlarına odaklanarak, onur şeması aktivasyonunun yanlış bilginin hatırlanması üzerindeki etkisini inceleyen iki temel çalışmadan oluşmaktadır. Literatürde bilişsel şemaların ve siyasi ya da sosyal dünya görüşlerinin hafıza oluşumunu etkileyebileceğini gösteren önemli kanıtlar ışığında, bulgular, özellikle soyut ve kişisel olmayan uyaranları içeren bağlamlarda, onur şeması aktivasyonunun sahte anı oluşumunu önemli ölçüde artırmadığını göstermektedir. Ancak sonuçlar, cinsiyet algısı ve bilişsel yansıma gibi bireysel farklılıkların yanlış bilgilendirmeye verilen duygusal tepkileri etkilediğini göstermektedir. Bu bulgular, bellek oluşumundaki bilişsel ve kültürel etkileşimlerin karmaşıklığını vurgulamakta ve derin kişisel veya duygusal olarak yüklü uyaranların onur temelli şemaları nasıl daha etkili bir şekilde devreye sokabileceğiniz keşfetmek için daha fazla araştırmaya ihtiyaç olduğunu göstermektedir. Bu tez, bilgi kirliliği, hafıza çarpıtması ve bilişsel süreçlerde kültürel değerlerin etkileşimi üzerine giderek artan araştırmalara katkıda bulunmaktadır.
Kritik Altyapı için Risk Değerlendirmesi: Osınt Çerçevesi Kullanılan Yeni Bir Yaklaşım
(2025) Pervez, Muhammad Hasban; Dağ, Hasan
Kritik altyapılar, modern toplumlarımızın önemli bir bölümünü oluşturarak ekonomilerimizin ve toplumlarımızın istikrarını desteklemektedir. Bunlar arasında elektrik şebekesi, bu sektörün kritikliği ve başarısızlığının potansiyel etkisi nedeniyle özel bir yer tutuyor. Ancak siber saldırılar da dahil olmak üzere modern tehditlerin doğası gereği, bu sektörün tehdit tanımlama ve ortadan kaldırma konusunda yenilikçi yaklaşımlara ihtiyacı var. Araştırmamız, kritik altyapıları korumak için Açık Kaynak İstihbarat teknolojilerinin kullanımına odaklanıyor. Bu çalışma aynı zamanda son on yılda kritik altyapılara (CI) yönelik çok sayıda önemli siber saldırıyı tartışarak Kritik Altyapıların ne kadar savunmasız olduğunu ve kötü niyetli saldırılara maruz kaldığını da tartışmaktadır. Bu araştırma, OSINT araçlarının bu sektördeki durumu analiz edebileceğini ve potansiyel riskleri azaltmak için nasıl kullanılabileceğini savunarak mevcut çalışma için geliştirilen bir çerçeveye dayanmaktadır. İstanbul'a elektrik sağlayan bir şirketi hedef alarak kötü niyetli faaliyetlerin karmaşık bir şekilde saldırması için bir giriş noktası olan IP'ler, e-posta adresleri, açık portlar, hizmetler vb. gibi önemli bilgileri tek bir platform altında topladık. Bildiğimiz kadarıyla bu, OSINT araçları kullanılarak geliştirilen ve enerji sektörlerine yönelik potansiyel riskleri belirlemek amacıyla OSINT araçlarının entegrasyonunu sağlayan ilk çerçevedir.
Yassı Çelik Sanayisinde, Çalışan Ekipmanlarda Titreşım Tabanlı Arıza Potansiyelinin Değerlendirilmesi için Öz Nitelik Çıkarım Yöntemlerinin İncelenmesi
(2024) Kaçar, Saygın; Ballı, Tuğçe; Yetkin, Emrullah Fatih
Tahmine dayalı bakım (PdM), sanayide bakım verimliliğini ve üretim süreçlerini iyileştirmek için kullanılan önemli bir veri bilimi uygulamasıdır. Sensör tabanlı izleme ve bakım raporları gibi güvenilir verilere sahip olmak, PdM modellerinin başarısı için kritiktir. Ancak, bakım verilerinin kullanımıyla ilgili zorluklar nedeniyle, bu modellerin uygulanmasında bakım ekiplerinin ve uzmanların desteğine ihtiyaç duyulur. En büyük sorun, zaman kısıtlamaları nedeniyle bakım ekiplerinin kapsamlı ve etiketli veri sağlamasının zor olmasıdır, bu da verilerin eksik veya sınırlı kalmasına yol açar. Çok sayıda durum izleme veri seti bulunsa da küçük çaplı bakım işlemleri için etiketlenmiş veri setleri nadirdir. Bu boşluğu doldurmak için, bu tez çalışmasında insan müdahalesine gerek kalmadan etiket üretmeyi hedefleyen bir yaklaşım önerilmektedir. Bu tezde, kritik varlıklardan toplanan titreşim verilerinden bilgi çıkarmak için gerçek zamanlı değişim noktası tespiti (CPD) algoritmalarının kullanılması önerilmektedir. Değişim noktalarını otomatik olarak tespit ederek ham veriyi anlamlı özelliklere dönüştürmek, makine öğrenmesi modellerini iyileştirir ve PdM modellerinin doğruluğunu artırır.CPD yönteminin uygulanabilirliğini göstermek için bir üretim şirketinden alınan titreşim verileri kullanılmıştır. Çalışmanın bulgularını desteklemek için etiketli bir veri seti de kullanılmıştır. Sonuçlar, CPD yaklaşımlarının tahmine dayalı bakım operasyonlarını iyileştirme potansiyelini göstermektedir. Bu kapsamlı yaklaşım, bakım uygulamalarının güvenilirliğini ve endüstriyel sistemlerin uzun vadeli güvenilirliğini artırmada uygulama alanları sunmaktadır
Seyrek Kodlu Çoklu Erişim için Çeşitleme Teknikleri
(2024) Ülgen, Oğuz; Baykaş, Tunçer
Gelecek nesil kablosuz iletişim sistemlerinin ana hedefleri, spektral verimliliği artırmak ve veri hızlarını yükseltmektir. Geleneksel kablosuz sistemler genellikle Ortogonal Çoklu Erişim (OMA) tekniklerine dayanırken, 5G'de yeni bir paradigma olarak ortogonal olmayan çoklu erişim (NOMA) tanıtılmıştır. NOMA, gelecekteki kablosuz iletişim ağlarının artan taleplerini karşılamak için umut verici bir çözüm sunmaktadır. NOMA yöntemlerinden biri olan Seyrek Kodlu Çoklu Erişim (SCMA), sinyal konstelasyon kodlaması yoluyla çeşitlilik kazançları sağlar. Ancak, SCMA'nın performansını optimize etmeye yönelik araştırmalar sınırlıdır, özellikle çeşitlilik bileşenle-rinde. Bu doktora tezi, yeni bir çoklu erişim modeli önermektedir. Bu model, downlink SCMA için çeşitli çeşitlilik tekniklerini uygular. Önerilen modelin performansı, hem bilgisayar simülasyonları hem de matematiksel analizler yoluyla değerlendirilmek-tedir. Bu modeli daha da geliştirmek için, evrim tabanlı meta-sezgisel algoritmalar dahil olmak üzere gelişmiş çeşitlilik birleştirme teknikleri entegre edilmiştir. Yeni modelin artan karmaşıklığı göz önünde bulundurularak bir karmaşıklık analizi de yapılmaktadır. Son olarak, karşılaştırmalı gösterimler, önerilen modelin geleneksel SCMA'ya göre üstünlüğünü ve çeşitlilik bileşenlerinin performans sonuçlarını nasıl etkilediğini göstermektedir. Sonuçlar, önerilen modelin gelecekteki kablosuz iletişim sistemleri için potansiyelini vurgulamaktadır.
Modelleme Nöronal Büyüme Dinamiklerinin Kullanılması Yapay Sinir Ağları
(2024) Khan, Brıshna; Gürkan, Ceren
Nöronlar ve sinir ağları üzerinde çalışarak, hesaplamalı sinirbilim ve yapay zeka teknikleri son birkaç on yılda beynin işleyişini anlama ve modelleme konusunda muazzam bir ilerleme kaydetmiştir. Bu çalışmada, yapay sinir ağları (ANNs) kullanarak, bilişsel aktivitelerde önemli rol oynayan iki temel sinir hücresi türü olan kortikal ve hipokampal nöronların büyüme desenlerini modelledim ve tahmin ettim. Bildiğimiz kadarıyla, daha önce hiçbir araştırmada nöron çoğalmasını tahmin etmek için sinir ağları kullanılmamıştır. Çalışmamız, nöron büyümesi tahmini için YSA tabanlı bir model oluşturarak bu bilgi açığını kapatmayı ve bu alanda yeni bilgiler eklemeyi amaçlamaktadır. Hipokampal ve kortikal nöronlar doğum sonrası (0-1. gün) fare beyinlerinden toplanmış ve 100 mm'lik bakteriyolojik sınıf bir petri kabında kültürlenmiştir. Hücreler 15 gün boyunca 37 °C'de inkübe edilmiş ve büyüme her altı saatte bir kontrol edilmiştir. Nöronal büyüme, Carl Zeiss Axiovert A1 invert floresan mikroskop kullanılarak izlenmiştir. Altı katmanlı bir Multi-Layer Perceptron (MLP) sinir ağı tasarlanmıştır. The Exponential Linear Unit (ELU) aktivasyon fonksiyonu, alfa değeri 1 ve öğrenme oranı 0.01 olacak şekilde kullanılmıştır. Bu ağ, günlük büyüme için 15 gün boyunca kortikal nöron verileri üzerinde eğitilmiş ve hipokampal nöron büyümesini tahmin etmek için test edilmiştir. Bu çalışmada hedef kortikal nöronun vücut büyümesi laboratuvarda gözlemlenmiştir. Her gün için nöronun alan değerleri elde edildikten sonra ANN modeli eğitilmiştir. Eğitimin ardından model hipokampal nöron üzerinde test edilmiştir. Yapının hassasiyetini doğrulamak için hipokampal nöron üzerindeki ANN tahmini, laboratuvardan elde edilen deneysel verilerle karşılaştırıldı ve çok yakın bir eşleşme bulundu. Bu çalışma, ANN'nın doğru modellendiği takdirde nöronların büyüme modelini tahmin edilebileceğini göstermiştir.
Kişisel Veri İşleme Sözleşmesinin Türk Hukuku Yönünden İncelenmesi
(2024) Bayram, Öykü Beste; Hamamcıoğlu, Esra; Gürses, Davut
Teknolojik gelişmelerin sonuçlarından biri olarak günümüzde kişisel veriler ve kişisel verilerin analiz edilmesiyle ulaşılan sonuçlar ekonomik, sosyal ve siyasi açılardan stratejik öneme sahiptir. Bu gelişmeler karşısında gerçek kişiler üzerinde oluşabilecek risklere karşı etkin koruma sağlanabilmesi amacıyla kişisel verilerin korunması hakkına ilişkin düzenlemeler yapılmasına ve gerekli denetimler ve yönlendirmeler aracılığıyla bu düzenlemelere uyumun temin edilmesi için veri koruma otoritelerinin varlığına ihtiyaç duyulmuştur. Dünya genelinde artan düzenlemelerle paralel şekilde Türkiye'de de kişisel verilerin korunması hakkı Anayasal güvence altına alınmıştır ve bu alana ilişkin esaslar 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu ile belirlenmiştir. Kişisel verilerin korunması alanındaki başlıca aktörler veri sorumlusu ve veri işleyendir. Taraflar arasındaki ilişkinin veri koruma mevzuatının gereklerine uygun bir şekilde kurulması ve sürdürülmesi ilgili kişilerin kişisel verilerinin korunması hakkı üzerinde doğrudan etki doğurmaktadır. Veri işleyen ve veri sorumlusu arasındaki ilişkiyi düzenleyen kişisel veri işleme sözleşmesi, mevzuata uyumun temin edilmesi ve ilgili kişilerin haklarının güçlendirilmesi yönünden önemli işlevleri yerine getirmektedir. Bu çalışmada Avrupa veri koruma hukukunda GDPR ile düzenlenerek bir yükümlülük olarak benimsenen kişisel veri işleme sözleşmesi Türk hukuku yönünden incelenmiş olup sözleşmenin tarafları, taraflar arasındaki ilişki, tarafların borçları ve sözleşmenin sona ermesi ilgili kısımlarda Avrupa veri koruma hukuku ile karşılaştırmalı olarak ele alınmıştır. Anahtar Sözcükler: Kişisel Verilerin Korunması, Veri Sorumlusu, Veri İşleyen, Kişisel Veri İşleme Sözleşmesi, Hesap Verebilirlik, Mevzuata Uyum.
Türkiye'de Stratejik Özerklik Arayışı ve Akp Döneminde Yansımaları
(2024) Erceber, Begüm; Güvenç, Serhat
Bir dış politika anlayışı olarak stratejik özerklik, özellikle son yıllarda dünya genelinde siyasi ve askeri çatışmaların yanı sıra artan güvenlik endişeleri ile birlikte çeşitli devletlerin gündeminde yer almaktadır. Türkiye de bu doğrultuda dış politikasında güçlü bir stratejik özerklik anlayışı hedefleyen ülkelerden biri olmuştur. 2022 Rusya-Ukrayna Savaşı ve yıllar içinde Orta Doğu'da artan gerilimin ardından Türkiye'nin önemi ve gelişen savunma sanayi uluslararası alanda daha fazla dikkat çekmeye başlamış ve bunu Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Türkiye'nin bağımsız ve güçlü güvenlik politikaları ile daha özerk bir dış politikaya yönelim söylemleri takip etmiştir. Türkiye'de gelişen savunma sanayi ve Türk savunma sanayi ile artan karşılıklı iş birliklerine rağmen, Türkiye'de halen daha tam bir stratejik özerkliğin mevcut olduğunu ve yakın zamanda da oluşması için mevcut bir altyapının olduğunu söylemek mümkün değildir. Türk savunma sanayisinin halen ihtiyaç duyduğu ve uluslararası iş birlikleri ile temin edilen teknolojik altyapılar, küresel siyasi çalkantıların farklı parametrelerini içeren Türk dış politika gündemi ve Türk iç politikasında sürekli değişen toplumsal dinamikler Türk stratejik özerkliğinin oluşturulması için tam ve sağlam bir temel oluşturamamaktadır. Bununla birlikte, Batı dünyasında ve krizlerin devam ettiği Doğu'da değişen dinamikler ve küresel ölçekte evrilen güç ve denge politikaları nedeniyle Türkiye'nin hem jeostratejik önemi hem de dış politika tedbirleri açısından uluslararası dünyada kritik bir siyasi aktör olmaya devam edeceğinin de altını çizmek önemlidir.
Çağdaş Belgeselde Sesli-görüntülü Arşivler Aracılığıyla Tarihin Yeniden İnşası: Aşk, Mark ve Ölüm'de Göçün Postmodern Tarihi
(2024) Gülsezer, Ayşe; Cengiz, Esin Paça
Bu tezde çağdaş belgeselin arşivler araçlığıyla postmodern tarih anlatıları inşa etme kapasitesini Aşk, Mark ve Ölüm (Kaya 2022) örneğinde inceleyeceğim. Rosenstone (1995), tarih filmlerinin geçmişi yansıtma bağlamında tarih yazımıyla eşit konumda olduğunu vurgularken, postmodern tarih anlatılarının ise yalnızca deneysel filmlerle ortaya konabileceğini iddia eder. Ancak Rosenstone 'un bu yaklaşımı yalnızca avangart filmlere tarihsel bir değer atfetmesi nedeniyle birtakım sınırlamaları beraberinde getirmektedir. Bu tez öncelikle geçtiğimiz yüzyıla ait tarihsel ve estetik perspektifin kısıtladığı çağdaş anlayışı genişletmeyi amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda, çağdaş belgesin tarih yazımına bir alternatif olmaktan ziyade özgün tarihsel anlatılar inşa edebileceğini ve popüler yapımların da deneysel çalışmalar kadar postmodern anlatılar ortaya koyabileceğini savunmaktayım. Çağdaş belgeseli, kanıt niteliğinde materyallerin birbiriyle etkileşimi üzerinden düşünmekle birlikte, Aşk, Mark ve Ölüm'ü konvansiyonel kodları kullanan bir çağdaş belgesel olarak tanımlamaktayım. Arşiv materyallerini yaratıcı şekilde kullanarak göçün postmodern bir tarihsel anlatısını ortaya koyan film, kurgu-montaj ve ses tasarımı aracılığıyla söz konusu arşivlere bir faillik yüklemektedir. Bu bağlamda, filmde arşiv malzemelerinin yan yana getirilme biçimi, arşiv hafızanın birbiriyle etkileşiminin de dahil olduğu bir diyalog olarak değerlendirilmektedir. Filmin biçimsel yapısı analiz edildiğinde, bu diyalogu kurmak için belgesel konvansiyonlarının tersine çevrilerek ya da yaratıcı tekniklerin içinde eritilerek kırıldığı görülmektedir. Anahtar Sözcükler: Arşiv, Belgesel, Tarih, Tarih yazımı, Hafıza, Postmodernizm
5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu Kapsamında Çocukların Cinsel İstismarı Suçu
(2023) Caner, Simge; Katoğlu, Tuğrul
Çocuklar, fiziksel ve ruhsal zayıflıkları hasebiyle kolay bir şekilde istismara maruz kalabilmektedir. Bu istismar türleri fiziksel istismar, duygusal istismar, ihmal suretiyle istismar ve cinsel istismar olarak karşımıza çıkabilir. Bu nedenle, çocuk üzerinde gerçekleştirilen ve istismar sayılan davranışların ceza normlarında düzenlenerek yaptırıma bağlanması ile çocukların etkin bir biçimde korunması önem arz eder. Çalışmamızda, diğer istismar türlerinden bahsedilmekle birlikte esas olarak çocuğun cinsel istismarı ve bu istismar türünü yaptırıma bağlayan cinsel istismar suçu (TCK m.103) incelenmiştir. Bu kapsamda ulusal ve uluslararası düzeyde çocuk kavramı ve bu kavramdan ne anlaşılması gerektiği aktarılmış; akabinde cinsel istismar suçunun Türk Hukukundaki gelişim süreci incelenmiştir. 5237 sayılı TCK'nın cinsel istismar suçunu hükme bağlayan 103.maddesinde bulunan Kanun boşlukları ile maddede düzenlenen sair hususlara ilişkin doktrin tartışmaları aktarılarak suç ile ilgili tartışmalı hususlara katkı yapılması amaçlanmıştır. Nihayet, Kanunda düzenlenen diğer cinsel özgürlüğe karşı suçlarla bu suçun farkı ortaya konulmuştur. Anahtar Sözcükler: Çocuk, Cinsel İstismar, Cinsel Özgürlük, Rıza, Cinsel Davranış, Cinsel İlişki, Cinsel Taciz, Cinsel Saldırı, Reşit Olmayanla Cinsel İlişki.
Endüstriler için Öngörücü Bakım Analizi
(2023) Sünetçioğlu, Selin; Arsan, Taner
Bu çalışma Rastgele Orman, Karar Ağacı, Naive Bayes, Lojistik Regresyon, Destek Vektör Makinesi ve Uzun Kısa Süreli Bellek algoritmalarını kullanarak sensör verilerine yönelik hataları tahmin etmeyi amaçlamaktadır. Proje, olası hataları tespit edebilme ve sensör verilerini kullanarak arızaları tahmin edebilecek şekilde sensör parametreleri verilerinden sonuçlar çıkarmaya odaklandı. Arızayı öngören bu analiz, Kaggle'ın pompa sensörü veri seti aracılığıyla incelenmiştir. Bu bir ikili sınıflandırma problemidir ve gelecekteki gözlemleri tahmin etmek ve bunları pozitif bir etiket (normal) veya negatif bir etiket (broken) olarak sınıflandırmak için geçmiş pompa sensörü verilerini kullanarak zaman serisi analizi gerçekleştirir. Bir enerji santralinde çok sayıda pompa sistemi bulunur. Bunlar enerji üretiminin ana kaynaklarıdır. Sürekli güç beslemesini sağlamak için pompa sistemi mükemmel durumda tutulmalıdır. Sistemdeki pompalardan birinin arızalanması, elektrik üretiminde geçici bir düşüşe ve hatta tamamen kesintiye neden olabilir. Arızaların önceden öngörülmesi durumunda bu durum önlenebilir. Bu nedenle, büyük mali kayıpları önlemek için başarısızlığı erken tahmin etmek önemlidir. Bu nedenle bu tez, pompa sensörlerindeki kestirimci bakıma odaklanmıştır. Ayrıca amaç, en iyi algoritmayı seçmek için algoritmaların performansının karşılaştırılmasıdır. Kestirimci bakım, endüstrilerin bu hataları önlemesinde faydalıdır.
Kuvvete Başvurma Yasağı Çerçevesinde Ukrayna-rusya Krizi
(2023) Çabuk, Berfin Deniz; Ergüvenç, Ayşe Işıl
Bu tezin amacı, kuvvete başvurma yasağı çerçevesinde Ukrayna- Rusya krizinde ortaya çıkmış ve günümüzde ortaya çıkmakta olan uluslararası hukuk ihlallerini tespit etmektir. Bu amaç doğrultusunda, iki bölümden oluşan tezimin ilk bölümünde, kuvvete başvurma, kuvvete başvurma yasağı kavramları ele alınmıştır. Nitekim, Ukrayna- Rusya krizi kapsamında ortaya çıkan uluslararası hukuk kurallarının ihlalini değerlendirebilmek için öncelikle kuvvete başvurma kavramı ve tarihçesi; sonrasında, kuvvete başvurma yasağı ve istisnaları eleştirisel bir bakış açısıyla tespit edilmiştir. Özellikle, Birleşmiş Milletler sisteminde düzenlenmiş kuvvete başvurma yasağının istisnalarından biri olan meşru savunma hakkına, bu hakkın kapsamına ve koşullarına ilişkin olarak hem uluslararası hukuk öğretisinin hem de Uluslararası Adalet Divanı'nın yoğun şekilde tartıştığı hususlara değinilmiştir. Çalışmamın ikinci bölümünde, birinci bölümde yer verdiğim kuvvete başvurma yasağı ve istisnaları ile ilgili olarak karşımıza çıkan temel uluslararası hukuk kuralları ve tartışmaları Ukrayna- Rusya krizi bağlamında incelenmiştir.
Türk Ceza Kanunu'nda Gebeliğin Sonlandırılması
(2023) Avcı, Mihriban; Katoğlu, Tuğrul Bayazıt
Gebeliğin sonlandırılması etik, tıp, din, politika, felsefe gibi pek çok alan bakımından tarih boyunca tartışılmış ve günümüzde de hala tartışılmaktadır. Bu çalışmanın ilk bölümünde gebeliğin sonlandırılmasına ve ceninin korunmasına ilişkin yaklaşımlara yer verilmekte ve bu konudaki düzenlemelerin geçmişten günümüze her zaman özgürlükler lehine olmadığı anlatılmaktadır. Ardından gebeliğin sonlandırılmasına ve ceninin korunmasına ilişkin farklı koruma kategorilerine yer verilerek cenine öngörülen farklı hukuki statülere ve hukuki koruma kategorilerine değinilmektedir. Çalışmanın ikinci bölümünde ise Türk Ceza Kanunu'nda gebeliğin sonlandırılmasına ilişkin 99. ve 100. maddelerde yer alan çocuk düşürtme ve çocuk düşürme suçlarının unsurları öğretide yer alan tartışmalarla ve Yargıtay kararları ile incelenmektedir. Çocuk düşürtme suçu başlığı altında ise suç sonucu oluşan gebelikler ve gebeliğin sonlandırılmasında eşin rızasının alınması konularında uygulamada yaşanan belirsizlikler ve öğretide yer alan tartışmalar sebebiyle çözüm önerileri getirilmeye çalışılmaktadır.
Futbol Menajerliği Sözleşmeleri
(2023) Atik, Abdullah; Yazıcıoğlu, Alara Efsun
Futbol dünyasının sorunlarında günah keçisi ilan edilmiş menajerler, her zaman şikâyet edilen ancak hizmetlerinden de vazgeçilemeyen bir paydaş konumundadır. Sporcuların keşfedilmesinden başlayarak kariyerlerinin kişisel özelliklerine uygun olarak ve en iyi ekonomik koşullarda şekillenmesine yardım ederlerken; kulüplerin de talep ettiği oyuncularla arzulanan maliyetlerde anlaşma hedefine aracılık ederler. Bu önemli faaliyetlerine rağmen menajerlik düzenlemeleri hususunda halen somut ve verimli bir düzen yaratılamamıştır. Önceleri, sahip olunması için ciddi çaba gerektiren FIFA Lisansı uygulaması 2015 yılında yürürlüğe giren Aracılarla Çalışma Talimatı ile kaldırılmış ve FIFA tarafından gerçekleştirilen deregülasyon ile menajerlerin; idaresi, denetimi ve soruşturulmaları yerel federasyonlara bırakılmıştır. Yedi yılı aşan uygulama sürecinde deragülasyonun etkilerine bakıldığında ülkeler arasında uygulama farklılıklarının görülmesi, faaliyetlerin ağırlıklı olarak lisanssız menajerlerce icrası ve işlemlerde şeffaflığın sağlanamaması gibi gerekçelerle paydaşlar, deragülasyonun başarısız olduğu hususunda hemfikirdir. Çalışmanın ilk bölümünde futbol menajerliği kavramına ve işlevine dair tespitler yapılmışken ikinci bölümde futbol menajerliği sözleşmesine dair FIFA'nın yürürlükteki ve yürürlükten kalkan talimatları, üye ülkelerin düzenlemelerinden örnekler ile karşılaştırmalı olarak ele alınmıştır. Çalışma sonucunda, menajerlik faaliyetlerinin eskiden olduğu gibi FIFA lisansı almaya hak kazanan kişilerce gerçekleştirilmesinde fayda görülmüş; hem FIFA hem TFF tarafından ücret sınırlamaları, eğitim gereklilikleri ve menajerlik ödemelerinin etkin denetiminin gerçekleştirilmesi ile lisanssız faaliyetlerin ve kural ihlallerinin cezalandırılmasına yönelik dair çeşitli önerilerde bulunulmuştur.
Belirsizlik Bölgesinde Bebek Konuşamayan-oluş: Ses Şiiri
(2024) Yağışan, Bengisu; Sünter, Emre
Bu çalışmanın ana konusu, tarihsel, kavramsal ve önermesel düzeyde şiir ve performans arasında bir belirsizlik bölgesinde kendini gösteren ses şiiri türünü incelemektir. Tez, ses şiiri türünün kavramsal saptamalara ve kategorileştirme çabalarına direnen paradoksal yapısını ortaya koymakta ve türün açtığı dilsel ve bedensel imkânları sorgulamaktadır. Tez, bu dilsel/bedensel sürekliliğin ana bileşeni olarak sesin, ses şiirinin dilde ve bedende bir bebek/ konuşamayan-oluşa olanak tanıdığını savunuyor. Bir belirsizlik bölgesinde bebek/konuşamayan oluş olarak kavramsallaştırılan ses şiiri, dilin ve bedenin sınırları aracılığıyla dilin kendisinde zaten var olan bir potansiyele doğru radikal bir deney alanı açıyor.
Ürkütücü ve Turistik: Sosyal Medyada Karanlık Turizme Yönelik Turist Bakışının Görsel Analizi
(2024) Derman, Derin; Soysal, Levent
Ölüm, felaket ve ürkütücülükle ilişkilendirilen yerlere seyahat olarak tanımlanan karanlık turizm, hem akademik hem de kamusal olarak büyük ilgi görmektedir. Ancak sosyal medyanın yükselişi ve görüntüleme teknolojilerindeki ilerlemeler, bu alanların algılanma, deneyimlenme ve paylaşılma biçimlerini de dönüştürmüştür. Bu tez, karanlık turizm olgusu etrafında yaratılan görsel kültürü, sosyal medyada ifade edildiği şekliyle turist bakışı kapsamında incelemektedir. Bu araştırma, öncelikle turist bakışı ve gösterileştirmenin popüler ölüm ve trajedi mekanları etrafında belirli bir görsel kültür yaratmadaki dönüştürücü etkisine odaklanmaktadır. Bu çalışma, karanlık turizm alanlarına yönelen turist bakışının ve bu alanların görselleştirilmesinin, görsel kültürü ve estetik tarzları önemli ölçüde değiştirdiğini ve sonuçta sosyal medyada karanlık turizmin farklı temsillerini ürettiğini iddia etmektedir. Bu tez aynı zamanda karanlık turizmin çok katmanlı bir turist bakışına sahip olduğunu da savunmaktadır. Bu tez için özel olarak tasarlanmış hibrit bir araştırma yöntemi kullanılarak, Instagram'da kullanıcı tarafından oluşturulan içerikler analiz edilmiştir. Araştırma, içerik ve görsel analiz yoluyla karanlık turizm destinasyonlarıyla ilişkili baskın anlatıları ve görsel temsilleri tanımlamaktadır. Bu tez, bu yerleri çevreleyen turist bakışını detaylandırmak için fotoğrafın görsel stillerinin eleştirel okumalarını birleştirmeyi amaçlamaktadır. Bu yerleri ziyaret ederken tartışılan etik kuralları konusu da, bu etkileşimin yazılı olmayan kurallarının genel görsel kültürü etkileyip etkilemediğini belirlemek için ele alınacaktır. Genel olarak bu tez, sosyal medyanın dinamik ve yaygın etkisini göstermek için turist bakışı kavramlarını bu alanların gösterileştirilmesiyle bütünleştirerek karanlık turizm söylemini ilerletmekte ve bu trajedi alanlarının dijital çağda nasıl etkileşime girdiğine dair incelikli bir bakış açısı sunmaktadır.
Yapay Zeka Çağında Algoritmik İş İlişkileri
(2024) Bozoflu, Kardelen Çanak; Güzel, Ali
Çalışmanın konusu, yapay zeka ve algoritmaların kara kutu etkisi olarak açıklanan doğası gereği karmaşık yapısının iş ilişkilerinde işçinin temel hak ve özgürlüklerine, iş sözleşmesinde bağımlılık unsuruna ve iş hukukunun temel ilkeleri kapsamında işçinin korunması ve ayrımcılık yasağına yönelik potansiyel risklerinin ulusal ve uluslararası düzenlemeler kapsamında multidisipliner kavramlar aracılığıyla değerlendirilmesidir. Fiziksel ve dijital alanlar arasındaki ayrımların giderek daha da bulanıklaştığı dördüncü sanayi devrimi ile büyük verinin gelişimi ile işverenler tarafından işyerinde işe alım, özgeçmiş taramaları, algoritmik yönetim ve gözetim, performans değerlendirmelerine ilişkin işçinin ekonomik geleceği üzerinde geri döndürülemez etkileri olan kararların yapay zeka ve algoritmalar ile alındığı durumlarda kararların şeffaflığı ve objektifliğine ilişkin endişeleri beraberinde getirmektedir. Ulusal ve uluslararası belgelerde, endişenin odağında geleneksel iş ilişkileri bağlamında düşünülerek tasarlanan hukuki düzenleme ve koruma ilkelerinin yapay zeka ve algoritmalar karşısında hedeflenen amacı karşılayamayacak nitelikte oluşu ve dijitalleşmeye bağlı değişimlerde gözlemlenen keskinliğin işçinin temel hak ve özgürlüklerine etkisi yer almaktadır. Bu kapsamda çalışmamızda dijital teknolojilerin iş hukukuna etkilerinin anlaşılması amacıyla yapay zeka ve algoritmaların işleyiş ve tekniklerinin neler olduğu, yapay zeka ve algoritmaların kara kutu etkisinin iş hukukuna hakim ilkeleri dışsallaştırarak işçinin temel hak ve özgürlüklerine yönelik potansiyel risklerine karşı hukuksal düzenleme ihtiyacına ulusal ve uluslararası strateji belgelerinde ve mukayeseli hukukta getirilen ölçütlerin neler olduğu, büyük veriye dayalı insan analitiği ile işyerinde algoritmik yönetim ve kararların işçi ve işverenin hak ve yükümlülüklerine güncel etkilerine ve dijitalleşen iş ilişkilerine ne şekilde yaklaşılması gerektiği sorunları ele alınmaya ve değerlendirilmeye çalışılmıştır.
Türkı̇ye'de Yabancı Toprak Edı̇nı̇mı̇: Neokolonyal Eğı̇lı̇mler Mı̇, Neolı̇beral Ekonomı̇k Büyüme Mı̇?
(2024) Sevinçtekin, Tuğba; Karaoğuz, Hüseyin Emrah
2008 Finansal krizinden sonra, ''toprak kapma'' olarak da bilinen ''yabancı arazi edini-mi''olgusu tüm dünyada benzeri görülmemiş bir şekilde artmıştır. Küresel Güney ülkele-rinin topraklarının özellikle Afrika'da büyük oranlarda ele geçirilmesinden sonra bu eğili-min son zamanlarda gelişmekte olan ülkelere de yayıldığı görülmüştür. Türkiye hem yatı-rımcı hem de hedef ülke olması nedeniyle arazi kapma trendinde karmaşık bir görünüme sahip ülkelerden biridir. Son zamanlarda Türkiye'de başta tarım arazileri olmak üzere ya-bancı toprak ediniminin hızla artması, Türkiye kamuoyunda bazı tartışmaların kapısını aralamıştır. Türkiye'nin tarım topraklarındaki bu yabancı yatırımcılar kimler ve bu yaban-cılara toprak satışı neokolonyalizm mi yoksa neoliberal bir ekonomik kalkınma fırsatı mı? Bu soruları cevaplamak amacıyla Türkiye'deki 11 tarımsal yatırım şirketi ile yarı yapılan-dırılmış görüşmeler yapılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, Türkiye'deki yabancı arazi alımlarında yatırımcı olarak Körfez ülkeleri en üst sıralarda yer alıyor. Bu toprak edinimle-rinin arkasında Körfez ülkelerinin 2008 sonrası yaşanan gıda krizi nedeniyle gıda güvenli-ğini sağlama çabaları yer almaktadır. Öte yandan, Türkiye'de yabancıların toprak edinme-sinin neo-sömürgeci eğilimler taşıdığı ve aynı zamanda neoliberal ekonomik kalkınma için bir fırsat olabileceği gözlemlenmiştir. Bu durum, Türkiye'nin kendi topraklarındaki yaban-cı toprak ediniminde bir çıkmazda olduğunu göstermektedir. Bu koşullarda çıkış kapısı, tarım sektörüne uygun, doğru ve etkin yasal prosedür ve politikaların oluşturulmasıdır.

Browse

Recent Submissions