Orta Asya Türk Cumhuriyetlerinin Lojistik ve Taiımacılık Performansları ve Verimliliklerinin Analizi İçin Hibrid Birçok Kriterli Karar Verme Modeli

Abstract

Bağımsızlıklarını elde ettiklerinden beri, Avrupa ve Asya arasında önemli bir geçiş güzergâhı olan Orta Asya Türk Cumhuriyetlerinin küresel ticaretin yanı sıra, uluslararası taşımacılık ve lojistik operasyonlar açısından önemleri giderek artmaktadırlar. Bu ülkeler geçiş ülkeleri olmalarına ek olarak, lojistik ve ulaştırma alanında yaptıkları yatırımlar sayesinde küresel ticarette birer lojistik hub ülke olabilme çabası göstermektedirler. Öte yandan ulusal gelirlerinin artmasına bağlı olarak, bu ülkelerin ithalatı da artış gösterirken, aynı zamanda ihracatlarına konu olan ürünlerin çeşitlilikleri ve artan ihracata bağlı olarak elde ettikleri gelirler artmaktadır. Söz konusu ülkelerin küresel rekabette önemli bir aktör haline gelebilmeleri için lojistik ve ulaştırma faaliyetlerine ilişkin verimliliklerinin, etkinliklerinin ve performanslarının farkında olmaları ve alacakları kararları bu faktörlere dayandırmaları son derece önem arz eden bir konudur. Bu nedenle Orta Asya Türk Cumhuriyetlerinin lojistik ve taşımacılık alanında performanslarını değerlendirebilmek için sistematik ve yapısal nitelikte çözüm yolu öneren bir metodolojiye ve modele gereksinim duyulmaktadır. Bu çalışmada söz konusu ülkelerin lojistik verimliliklerini analiz edebilmek için entegre entropi ve EATWOS yöntemlerinden oluian hibrid bir model önerilmektedir. Seçilen model ülkelerin lojistik alanında kullandıkları girdi ve çıktı faktörlerine odaklanarak, verimlilik değerlerinin hesaplanmasına olanak sağlarken, aynı zamanda ülkelerin lojistik ve ulaştırma alanında performanslarını ve verimliliklerini karşılaştırma olanağı da sağlamaktadır.