Gelecek Perspektifinden Geçmişi Deneyimlemek: Retrospektif Gelecek Düşüncesi Kavramının Genişletilmesi

Abstract

Epizodik gelecek düşüncesi, bireyin geleceğine dair düşüncelerini zihinsel olarak canlandırma sürecini ifade eder. Önceki araştırmalar, bireylerin geçmiş ve geleceğe dair düşüncelerini mevcut benlik perspektifinden ele almalarını ve bu benliklerine dair anılarını raporlamalarını istemiştir. Ancak, bireylerin geçmişi ya da geleceği mevcut benlikleri dışında bir benlikten düşünmelerinin mümkün olup olmadığı ve bunun bu olayları hatırlama biçimlerini nasıl etkileyebileceği konusunda sınırlı sayıda araştırma vardır. Retrospektif Gelecek Düşüncesi (RGD), bireylerin geleceği mevcut benlikleri yerine '100 yaşındaki benlikleri' perspektifinden hayal etmelerini sağlayan yeni bir yöntemdir. Ancak, bu yöntem esas olarak kişisel olaylara odaklanmıştır ve şimdiye kadar retrospektif gelecek düşünmesinin raporlanan kolektif olayların içeriği ve zamanlaması üzerindeki etkisini ele alan bir çalışma bulunmamaktadır. Bu nedenle, bu çalışma, Türkiye'de yaşayan bireylerin otobiyografik ve toplumsal anılarını retrospektif gelecek düşüncesi bağlamında nasıl kullandıklarını anlamayı amaçlamaktadır. Bu doğrultuda, katılımcılardan (N = 111) 100 yaşındaki benliklerinin perspektifinden yedi önemli otobiyografik ve kolektif olayı raporlamaları istenmiştir. Ayrıca, Kültürel Yaşam Senaryosu anketi kapsamında da yedi önemli olay belirtmeleri istenmiştir. Sonrasında, katılımcılar her bir olayın fenomenolojik özelliklerini (valans, yoğunluk, canlılık) derecelendirmiş ve olayın gerçekleştiği tarihi belirtmişlerdir. Bulgular, katılımcıların otobiyografik olayları toplumsal olaylara kıyasla daha olumlu, daha yoğun ve daha canlı olarak değerlendirdiklerini göstermiştir. Ayrıca, yaş gruplarını genç ve yaşlı yetişkinler (50 yaş ve üzeri) olarak ayırdığımızda, yaşlı yetişkinlerin otobiyografik olayları genç yetişkinlere kıyasla daha olumsuz ve daha canlı olarak raporladıkları, ancak yoğunluk açısından anlamlı bir yaş farkı olmadığı görülmüştür. Bu bulgular, RGD'nin yaşlı bireylerin yaşamlarına dair algılarını etkileyebileceğini ve yaşam olaylarını daha eleştirel ve gerçekçi bir şekilde değerlendirmelerine olanak tanıyabileceğini göstermektedir.

Episodic future thinking refers to the process of mentally envisioning thoughts regarding one's future. Previous research has measured people's thinking about the past and future by having them consider it from their current perspective and reporting their memories regarding their current self. However, there is limited research on whether people can think about the past or future as if they are not in their current selves and how this could affect how they remember those events. Retrospective Future Thinking (RFT) is a new method for imagining the future from the perspective of a person's '100-year-old self' (i.e., an older version of the present self) instead of their current self. However, they mainly focused on personal events, and no research has addressed how retrospective future thinking influences the content and timing of the reported collective events. Therefore, the study is designed to understand how the collective and autobiographical memories of individuals in Turkey are used in retrospective future thinking. Hereby, we asked participants (N = 111) to report seven significant autobiographical and collective events from their 100-year perspective. They were also asked to report seven significant events for the cultural life script questionnaire. Then, participants rated the phenomenological characteristics of the events (valence, intensity, vividness) and indicated the date of each event. Results showed that participants reported autobiographical events as more positive, intense, and vivid than collective events. Additionally, when we divided the age groups into younger and older adults (50 years and older), we found that older adults reported autobiographical events more negatively and more vividly than younger adults, while there was no significant age difference in intensity. These findings suggest that RFT can influence older adults' perceptions of life span and enable them to think more critically and realistically about their life events.