Kars'ın Ermeni harabeleri: Çekişmeli bir sınır bölgesinin genişletilmiş anlatıları için haritalamak

Abstract

Orta Çağ kenti olan Ani, UNESCO Dünya Mirası listesine girerek popüler, turistik bir cazibe merkezi haline geldi. Ne var ki bu durum, Türkiye'nin kuzeydoğu sınır bölgesindeki somut Ermeni mirasının büyük ölçüde terk edilmiş halini açıklayamıyor. Bu araştırma,iktidarın bir yandan Ani'yi kültürel bir değerolarak tanıtıp bu ünden faydalanırken, bölgedeki diğer yerleriumarsızca ve bilinçli bir biçimde başıboş harabeler olarak bıraktığını, turistik Ani'nin sadece gösteriden ibaret olduğunu iddia ediyor. İktidar bir yandan resmîbelgeler yayınlayıp sergiler düzenleyerek, Selçuklu mimarisini yücelterek, bölgenin ulus inşası ile uyumlu tarih-yazımını üretiyor. Ancak öte yandan bölgedeki restorasyon çalışmaları Ermeni kültürelmirasına hoşgörünün bir işareti olarak lanse ediliyor. Bu nedenle, iktidarınbu alanı, 'kültürel miras' kavramının, egemenliği altındaki bu sınır bölgesini yönetmek ve denetlemek, eleştirileri yatıştırmak ve Ermeni hafızasına ve mirasına yönelik ihlalleriyumuşatmak için bir araç halinegetirdiğini ve bir gösteriye / gösterimekanına çevirdiğini iddia ediyorum.Bu araştırmada, Türkiye'nin Kars Bölgesi'ndeki Ermeni mirası alanlarının keşfedilmesi ve belgelenmesi için üç boyutlu tarama ve etkileşimli haritalamayı, bu kalıntıları görmezden gelen ve onları belirsiz bırakan söylemin hegemonyasına meydan okumak için yıkıcı araçlar olarak kullanılmaktayım. Bu nedenle, Ani'nin bu son yeniden tasavvurunun, sitenin anlatısını şekillendirmek için araçlar olarak kullanılan uzun bir imge ve mekansal kısıtlama tarihi bağlamında görülmesi gerektiğini savunuyorum. Bu nedenle, 3D taramayı yalnızca mimari veya arkeolojik araştırma için kullanmak ve tek bir alternatif anlatı sunmak için değil, aynı zamanda potansiyel anlatıları çoğaltmaküzere harabenin izlerini ve hikayelerini keşfedip görsel olarak sunan bir cihaz olarak sunmaktayım.The Medieval city of Ani has been inscribed into the UNESCO World Heritage list,becoming a popular tourist attraction. Yet, this situation does not reflect the wider condition of Armenian material heritage across the north-east border region of Turkey that has largely been left abandoned. This research argues that while the sovereign power promotes Ani as a cultural highlight, it also leaves other sites in the region as rambling ruins. On one hand, it uses formal publications and exhibitions to elevate Seljuk architecture over its Armenian history to promote a nationally aligned historiography of the region, however, on the other, restoration work at Ani is touted as a sign of tolerance of Armenian cultural heritage. Therefore, I claim that the power has turned this site into a space of spectacle, where the notion of 'cultural heritage' becomes a tool to govern and control this borderland under its sovereignty, to placate criticism, and to moderate violations against Armenian memory and heritage. Exploring and documenting Armenian heritage sites outside of Ani and throughout the Kars Region of Turkey, 3D scanning, and interactive mapping are used as subversive tools to challenge the hegemony of discourse that has disregarded these ruins and left them obscured. Through this, I argue that this recent re-imagination of Ani should be viewed within the context of a long history of imagery and spatial constraints that have been used as tools to shape the site's narrative. As such, instead of using the 3D scan exclusively for architectural or archaeological surveying, it is presented as an apparatus to explore and visually present the ruin's scars and stories. Not just to offer a single alternate narrative but to multiply the potential narratives, inviting the under-represented histories and voices to gain space.