Avrupa ve Türkiye'de motorlu taşıt sigortalarının durumu

Abstract

İnsanoğlu var olduğundan beri sürekli sosyal, ekonomik ve fiziksel riskler ile karşı karşıya kalmıştır. Belirsizliğin her zaman var olduğu durumlarda insanlar risklerden doğacak kayıpları azaltmak için çeşitli yollar aramışlar ve bu amaçla bazı risk yönetim metotları geliştirmişlerdir. En temel risk yönetim metodu ise sigortadır. Özellikle hızla gelişen ve günden güne karmaşıklaşan günümüz ekonomik, sosyal ve politik koşullarında risk yönetimi daha da çok önem kazanırken sigortaya duyulan ihtiyaç da hızla artmaktadır. Ülkemizde eğitim düzeyi ile paralel olarak sigorta bilinci topluma tam olarak yerleşmemiş ve dolayısıyla sigortacılık sektörü olması gereken düzeyde gelişmemiştir. Bugün gelişmiş ülkelerde sigortacılığın Gayri Safi Milli Hasılaya (GSMH) katkısı %8-10 arasındayken, ülkemizde bu oran %1.7 civarında kalmıştır. Ayrıca Türk sigorta sektörü, ürettiği prim kadar poliçe sayısını artıramamaktadır. Daha doğrusu sigorta sektöründe prim üretimi artmakta ama sigortalı sayısı o oranda artış göstermemektedir. 2007 yılında sigortacılar prim üretimini yüzde 13.88 artırırken, poliçe sayısını ancak yüzde 8.87 artırabilmişlerdir. Sigorta bilincinin oturmamış olması, mevzuat eksikliği, sigorta eğitimine gereken önemin verilmemesi ve tabii ki bireylerin ekonomik güçleri ile orantılı olarak sigorta sektörü ülkemizde diğer ülkelere kıyasla çok daha az gelişmesine rağmen sigorta sektörümüz hızlı bir büyüme potansiyeline sahiptir. Sigorta prim üretiminin %50'ye yakın kısmını oluşturan motorlu taşıt sigortalarında ise sigorta sektörü yıllardır zarar etmektedir. Sigortacılık sektörünün gerek kamu gerekse sektör tarafından bilinen ancak henüz bir yol haritası tespit edilmemesi nedeniyle gittikçe ağırlaşan sorunları bulunmaktadır. Bu sorunların başında hasar maliyetlerinin olması gerekenin çok üzerinde olması, sahte hasarların artması, hasarsızlık indirimlerinin sağlıklı uygulanamaması, hasar frekansı düşük ve yüksek sigortalının ayırt edilememesi, poliçe primlerinin hasar maliyetlerine göre belirlenmemiş olması, fiyatlandırmada risk analizi yapılmadan portföyden pay alma kaygısının ön plana çıkması, araç yedek parçalarının kalite ve fiyat açısından farklılık göstermesi ve fiyatlarının enflasyon ile döviz kurlarının üzerinde artması, pert total araçların illegal yollar ile sisteme geri dönmesi, lüks araçların sahte ve kaçak evraklarla yurt dışına kolay çıkması ve kolay alıcı bulmasından dolayı araç çalınma olaylarının artmasıdır. Son yıllarda sigorta şirketleri, Avrupa'daki gelişmiş ülkelerde yıllardır uygulanan bazı yöntemleri kendi bünyelerinde uygulamaya başlamışlar ve hasar maliyetlerini kontrol altına alma adına önemli adımlar atmışlardır. Bu gelişmeler sigorta sektörümüz adına motorlu taşıt sigortaları kapsamında kayıpların önlenmesi açısından sevindirici gelişmeler olsa da hala kat edilmesi gereken çok yol vardır. Bu yüksek lisans tezinde sigorta sektörü temel kavramlarıyla ilgili genel bilgiler verilmiş, dünya ve Avrupa'da sigorta sektörünün durumu ele alınarak Türkiye'deki sigortacılık faaliyetleri detayları ile incelenmiştir. Ülkemizde ve Avrupa'daki motorlu taşıt sigortalarının durumu, yaşanan kayıpların ve teknik zararlar ile kapatılan yılların nedenleri ele alınarak sorunlar için genel çözüm önerileri sunulmuştur.Humans always face social, economic and physical risks in their lifetime. In an environment which contains indefiniteness, humans look for protections against risks. Because of this they improved some risk management methods. Insurance is the most important risk management method. Especially in these improving and complicated economic, social and politic conditions risk management and feeling the need for insurance is getting more important.In our country, parallel to the education level, humans ara not conscious about insurance and because of this insurance sector is not developed as far as in the industrialized countries. In industrialized countries, the contribution of insurance sector to GDP is between 8 %-10 % but in our country this contribution is about 1,7 %.Also our insurance sector can not increase the policy number as far as the premium production. In other words, insurance companies increase the premium production but they can not increase the insured number as the same level. At the end of 2007, the insurance sector in our country increased the premiums by 13,88 % but in this period the policy number is increased only 8,87 %. The main reason in increase of policy number is came from life branch. In Non-Life branch the increase is more less than 4 %.In motor insurance branch (Traffic and Kasco insurance) which reflects approximately 50 % of total premium production, insurance companies lose money every year. Our motor insurance sector has problems which are known by every one but becoming more difficult to solve day by day. These problems are: high level of claim costs, high level of fraud in claims, wrong price determination (no risk based price determination because of trying to increase the market share), increasing vehicle spare part prices and labor costs above the inflation and rate of foreign exchange, wrong total loss vehicle applications and increasing number of stolen vehicles.In recent years insurance companies try to adapt some applications from European market to their own structure for efficient control of claim costs. Although these kind of significant developments in our insurance market recently, there is a long way to go to reduce the losses in motor insurance branch.In this study, the concept of insurance, the recent status of World and European insurance market and the detailed position of Turkish insurance sector are examined. Then the motor insurance market which is the main reason for losses in insurance market is examined both in Europe and Turkey. Some comparisons are made between the applications and status in Europe and Turkey then solutions are determined to prevent the losses in motor insurance market in Turkey.