Miras Hukukunda tenkis

Abstract

Mirasbırakanın yapmış olduğu ölüme bağlı veya sağlararası kazandırmaların mirasçıların saklı payını aştığı oranda indirilmesini sağlayan işleme ''tenkis'' denmektedir. Kanunda sayılmış saklı paylı mirasçılar, mirasbırakanın tasarruf özgürlüğünü aşarak saklı paylarını ihlal eden tasarruflarının indirilmesini dava ve def'i yoluyla talep edebilirler. Tenkis talebinde bulunmak için temel iki şart bulunmaktadır. Bunlardan ilki, mirasbırakanın ölüme bağlı tasarrufları veya bazı sağlararası kazandırmaları ile tasarruf oranını aşması, ikincisi ise mirasçının saklı pay hakkının ihlal edilmiş olmasıdır. Tenkise tabi bir kazandırmadan bahsedebilmek için, kazandırmanın karşılıksız yapılmış olması gerekir. Ayrıca mirasbırakan tarafından yapılan her türlü kazandırma da tenkise tabi değildir. Ölüme bağlı tasarruf yoluyla yapılan kazandırmaların tamamı tenkise konu olurken, sağlararası kazandırmalar sınırlı olarak tenkise konu olmaktadır. Tenkise tabi hem ölüme bağlı kazandırma hem de sağlararası kazandırma mevcut ise, saklı pay tamamlanıncaya kadar öncelikle ölüme bağlı tasarruflar orantılı olarak tenkis edilir. Ölüme bağlı tasarruf yapılmamış veya ölüme bağlı tasarrufların tenkisi saklı paya tecavüzü ortadan kaldırmaya yetmemişse, sağlararası kazandırmaların tenkisine geçilir. Sağlararası işlemlerin kendi içindeki tenkis sırası, en yeni tarihlisinden en eski tarihlisine doğru olmak üzere belirlenir. Buna rağmen saklı paya tecavüz giderilememişse, kamu tüzel kişileri ile kamuya yararlı dernek ve vakıflara yapılan ölüme bağlı tasarruflar ve sağlararası kazandırmalar tenkis edilir. Kendisine tenkise tâbi bir kazandırma yapılmış olan kimse iyiniyetli ise, sadece mirasın geçmesi anında kazandırmadan elinde kalanı geri vermekle yükümlüdür; iyiniyetli değilse, kazandırmanın tamamından sorumlu olur.

The legal transactions which are providing the reducement of the testamentary dispositions or inter vivos dispositions within the rate of the exceeding part of the reserved portions of the successors made by the legator shall be called as "reduction". The reserved portion owner successors which has been stated in the law shall demand reducement of dispositions within a law suit or by a refutation which are violating their reserved portions by exceeding power of disposition made by the legator. There has to be two main conditions in order to make demand of reduction. First of it is exceeding the power of disposition within a testamentary disposition or an inter vivos disposition, second is vioalation of the reserved portion right of the successor. In order to speak of a disposition subject to reduction, the disposition shall be made voluntarily. Also every single disposition made by the legator shall not be subject to reduction. Since all the legal transactions made within testamentary dispositions may be subject to reduction, inter vivos dispositions may rarely be subject to reduction. If both testamentary and inter vivos dispositions are existing, testamentary dispositions shall be reducted proportionally till the reserved portion is fulfilled. If there has not been any testamentary disposition made or reduction of testamentary dispositions are not enough to remove the violation of the reserved portion, there should be made reduction of inter vivos dispositions. Reduction of the inter vivos dispositions shall be in a row from the newest dated to the oldest dated one. However if the violation to the reserved portion is still not dissolved, testamentary and inter vivos dispositions made to public corporations, public benefit associations and charitable foundations shall be reducted. If the one who has been made a disposition subject to reduction in favor of is "bona fide" shall be supposed to the rest which has been remaining during the transfer of the heritage; if not, should be responsible for all the earnings.