Otoriter Devletçilik ve 2008 Sonrası Türk Savunma Sanayisinde Devlet-Sermaye Dinamikleri ve Stratejik Büyüme

Abstract

Bu tez, neoliberalizm ve otoriterlik arasındaki ilişkiyi, Türkiye'nin savunma sanayiindeki genişleme üzerinden incelemektedir. Poulantzas'ın 'otoriter devletçilik' kavramından yola çıkan çalışma, özellikle 2008 küresel ekonomik krizinin ardından devlet ve sermaye ilişkilerinin neoliberal çerçevede nasıl evrildiğini analiz etmektedir. Neoliberalizmin, yalnızca piyasa odaklı bir ideolojiden siyasi ve ekonomik kontrolü pekiştiren bir mekanizmaya dönüşerek devlet gücünü sermayeyi yeniden dağıtmak için kullanması, bu dönüşümün temelini oluşturmaktadır. AKP'nin savunma sektöründe müşteri odaklı ağları kullanması, bu değişimin somut bir örneği olup, devlet kaynaklarının siyasi olarak avantajlı gruplara tahsis edilmesi sürecini yansıtmaktadır. Savunma sanayi, hızlı büyümesi, devlet işletmelerine bağımlılığı ve stratejik önemi nedeniyle benzersiz bir inceleme alanı sunmaktadır. Erken Cumhuriyet döneminden AKP dönemine kadar uzanan bir tarihsel perspektifte, bu sektörün gelişimini izleyen araştırma, ekonomik politikalar ile otoriter yönetim arasındaki ilişkiyi vurgulamaktadır. Çalışma, neoliberalizmin demokratik kurumları zayıflatmasını ve sosyal eşitsizliği artırarak ekonomik gücü merkezileştirmesini eleştirel bir şekilde ele almaktadır. Araştırma, siyasi ekonomi çerçevesini kullanarak hükümet belgeleri, akademik literatür ve performans raporları gibi kaynaklardan yararlanmakta ve savunma sektöründeki dönüşümü analiz etmektedir. Ayrıca, bu iç dinamiklerin Türkiye'nin daha iddialı bir dış politika duruşuna nasıl katkıda bulunduğunu incelemektedir. Bu tez, otoriter neoliberalizmi sermaye yeniden tahsisi stratejisi olarak yeniden çerçeveleyerek, yönetim, ekonomik eşitlik ve jeopolitik davranış üzerindeki derin etkilerini ortaya koyarak literatüre katkı sağlamaktadır. Anahtar Sözcükler: Devlet-Sermaye İlişkisi, Otoriter Devletçilik, Neoliberalism, Savunma SanayiThis thesis explores the nexus between neoliberalism and authoritarianism through the lens of Turkey's defense industry, focusing on its expansion under the AKP administration. Drawing on Poulantzas's concept of authoritarian statism, the study examines how state-capital relations evolved within the neoliberal framework, particularly after the 2008 global economic crisis. Neoliberalism's paradoxical use of state power to redistribute capital underlines its transformation from a purely market- oriented ideology to a mechanism for consolidating political and economic control. The AKP's use of clienteles networks in the defense sector exemplifies this shift, with capital reallocation aligning state resources with politically favorable factions. The defense industry provides a unique case study due to its rapid growth, reliance on state enterprises, and strategic importance. By tracing its development from the early Republican period to the AKP era, the research highlights the interplay between economic policies and authoritarian governance. This study critiques neoliberalism's erosion of democratic institutions and its role in fostering social inequality and centralizing economic power. The research employs a political economy framework, utilizing government documents, academic literature, and performance reports to analyze the transformation of the defense sector and its implications. It further connects these domestic dynamics to shifts in Turkey's foreign policy, marked by a more assertive international stance. This thesis contributes to the literature by reframing authoritarian neoliberalism as a strategy of capital reallocation, illustrating its profound impact on governance, economic equity, and geopolitical behavior. Keywords: Authoritarian Statism, Defense Industry, State-Capital Relations, Neoliberalism