Ceza Hukukunda varsayılan rıza

Abstract

Varsayılan rıza Türk Ceza Kanunu’nda düzenlenmemiştir. Bu nedenle kanun üstü bir hukuka uygunluk nedenidir. Varsayılan rıza, ilgilinin gerçek iradesinin alınamadığı durumlarda, ilgiliye sorulabilse idi, müdahaleye rıza gösterirdi şeklindeki bir tahmine dayanmaktadır. Varsayılan rıza izin verilen risk görüşüyle açıklanabilir. Başkasının hukuksal alanına yapılan müdahalenin varsayılan rıza çerçevesinde hukuka uygun olabilmesi için, ilgilinin üzerinde mutlak surette tasarruf edilebileceği bir hakkının bulunması ve rıza açıklamaya ehil olması, ilgilinin rızasının alınamaması ve failin ilgilinin veya kendi yararına hareket etmesi gerekmektedir. İlgilinin gerçek iradesinin bilindiği durumlarda varsayılan rızaya dayanılamaz. Failin kendi ve üçüncü bir kişi yararına hareket ettiği durumlarda da, sınırlı da olsa, varsayılan rıza kabul edilmektedir. Varsayılan rızanın maddî koşullarında hata ve sınırın aşılması hâlinde Türk Ceza Kanunu’nun ilgili hükümleri uygulama alanı bulacaktır.

Default consent is not regulated in Turkish Criminal Code. Therefore, its legal justifi cation is considered superior to existing law. Default consent is based on the prediction that relevant person allow offender’s intervention when his/her real consent could have been taken. Default consent can be explained in relation to acceptable risk. In order to justify the intervention to someone’s legal fi eld on the basis of default consent; relevant person must have a right to be concerned over the power of disposition in absolute terms and must be competent to explain consent or consent could not have been taken and the offender must have acted on his/her behalf or on behalf of the relevant person. When the relevant person’s real consent is known, default consent has no application. Although to a limited extent, default consent is accepted as a justifi cation when the offender acts on his/her behalf or behalf of the third person. In case of mistake on the objective conditions of default consent and execeeding the limit, the relevant provisions of Turkish Criminal Code will be applied.