ABD-Çin ilişkilerinin ekonomi-politiği ve yeni dünya düzeninin oluşumuna etkileri

Abstract

Bu çalışmada, temelinde ekonomik nedenlerle SSCB'nin dağılmasıyla başlayan, 11 Eylül saldırısı, 2008 dünya ekonomik krizinde bazı değişimler geçiren ve bize göre ?globalleşmenin? bir türevi olan ?yeni dünya düzeni?nin ortak niteliklerini saptamaya; olası değişim ve beklentileri ortaya çıkarmaya ve bunları olabildiğince global güç ABD ve bölgesel güç Çin penceresinden yapmaya çalışılmıştır.Çalışmamızda temel aldığımız argümanı, ?yeni dünya düzeninin, 1980'ler sonrası neo-liberal küreselleşmeden farklı olarak, devletin daha aktif rol alacağı çok kutuplu veya kutupsuz bir yapıya bürünmekte olduğu? olarak belirtebiliriz. Bu yapının küresel bağlamda nasıl bir şekil alacağını ise, sistemin iki başat gücü olan ABD-Çin arasındaki ekonomi-politik temelli ilişkiler belirleyecektir.Bu çalışmada, temelinde ekonomik nedenlerle SSCB'nin dağılmasıyla başlayan, 11 Eylül saldırısı, 2008 dünya ekonomik krizinde bazı değişimler geçiren ve bize göre ?globalleşmenin? bir türevi olan ?yeni dünya düzeni?nin ortak niteliklerini saptamaya; olası değişim ve beklentileri ortaya çıkarmaya ve bunları olabildiğince global güç ABD ve bölgesel güç Çin penceresinden yapmaya çalışılmıştır.Çalışmamızda temel aldığımız argümanı, ?yeni dünya düzeninin, 1980'ler sonrası neo-liberal küreselleşmeden farklı olarak, devletin daha aktif rol alacağı çok kutuplu veya kutupsuz bir yapıya bürünmekte olduğu? olarak belirtebiliriz. Bu yapının küresel bağlamda nasıl bir şekil alacağını ise, sistemin iki başat gücü olan ABD-Çin arasındaki ekonomi-politik temelli ilişkiler belirleyecektir.Yukardaki ana argümanlarımız yanında, ?yumuşak gücün yetkinliği?, ?ekonomik gücün, uluslararası ilişkilerdeki etkin rolü?, ?merkez güç değişmediği sürece, ana hatlarıyla sistemin sürdüğü? ve ?aşınan ?liberal demokrasi- ve -pazar ekonomisi- modellerinin, yeni düzende evrim geçireceği? alt argümanlar da tartışılmıştırThis research was aimed to diagnose the common aspects of the ?new world order? which was triggered by the economic factors after the dissolution of USSR, altered by the impact of 9/11 and world economic crisis in 2008 and which we believe is a derivative of ?globalization?; to reveal the potential change and expectations by processing these through the perspectives of both the global power USA and regional power China.This paper was based on the argument ?that unlike the neo-liberal globalization after 1980?s, the new world order is becoming a multi- polar or non-polar structure where governments play a larger role?. Econo-politic relations between the two cornerstones of this new order, USA and China, will be determining how this new structure will form globally.Apart from above mentioned main arguments, sub arguments like ?competency of soft power?, ?significant role of economic power on international relations?, ?current system?s stability in the absence of a change in the central power? and ?the potential evolution of depreciated -liberal democracy- and ?market economy- in the new world order? were also discussed in this research.