Duygu Yüklü Kelimelerin İşlenmesinde Konfigürasyon Temelli Temsiller

Abstract

Duyguların bilişsel süreçlere etkisi son yıllarda sıklıkla çalışılan bir konuolmuştur. Bu çalışmada duyguların görsel-mekansal dikkat süreci ileilişkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Bireylerin görsel-mekansal dikkatsüreçleri, konfigürasyon oluşturan kelimelerin lokalizasyon görevi sırasındaişlenmesi yoluyla incelenmiştir. Lokalizasyon görevinde katılımcılardangördükleri fiksasyon işaretinin (‘+’) rengi ile aynı renkte yazılı olan kelimeninkonfigürasyondaki yerini klavyede önceden belirlenen tuşa basarak belirtmeleriistenmiştir. Her denemede, farklı renklerde dört kelime, bir kare konfigürasyonuoluşturacak şekilde konumlandırılmıştır. Farklı deney koşullarında karekonfigürasyonu oluşturan kelimeler duygusal değerlikte (nötr, pozitif venegatif kelimeler) farklılık göstermiştir. Denemeler arası geçişlerde (deneme1  deneme 2) hedef uyaranın konfigürasyondaki yeri (örn., sağ üst köşe),konfigürasyonun büyüklüğü (büyük ya da küçük kare) ve kelime türü (duyguyüklü, nötr kelime) değişiklik göstermiştir. Bu çalışmanın temel amacı,duygu yüklü ve nötr kelimelerin işlenmesi sürecinde etkili olan değişkenlerarasındaki etkileşimi incelemektir. Bu değişkenler, dikkatin yönlendirildiğialanın boyutu ve denemeler arasında tekrarlanan ya da değişen hedef uyarankonum tespitidir. Kare konfigürasyonun denemeler arasında büyük ya da küçükolması dikkatin yönlendirildiği alanın boyutunu belirlemektedir. Sonuçlarkullanılan kelime türünün ve konfigürasyon boyutunun lokalizasyon göreviperformansında farklılığa yol açtığını göstermektedir. Nötr ve negatif kelimelerkullanıldığında hedef uyaran lokasyonun denemeler arasında tekrarlanmasınıntepki süresinin uzamasına sebep olduğu bulunmuştur. Hedef uyaranın lokasyonufarklı olduğunda ise katılımcıların tepki süresinin kısaldığı, yani kelimeninişlenmesinin daha kolay olduğu gösterilmiştir. Ayrıca, yalnızca duygu yüklükelimeler kullanıldığında büyük konfigürasyonların küçük konfigürasyonlaragöre daha iyi bir performansa yol açtığı gözlemlenmiştir. Çalışma kapsamındaelde edilen bulgular, kelime uyaranlarının kullanımı ile konfigürasyonlarınotomatik olarak oluştuğunu ve duygu yüklü ve nötr kelimelerin farklı şekildeişlenmesinde etkisi olduğunu göstermektedir.