Üç Boyutlu Yazıcıların Varlığında Yedek Parça Tedarik Zincirlerinde Mavi Kopya ve Fikri Mülkiyet Haklarının Yönetimi

Abstract

Bu tez, mavi kopya lisans anlaşmaları (MKLA) açısından yedek parça tedarik zincirlerine üç boyutlu baskının (3BY) entegrasyonunu incelemektedir. Araştırmanın temel amacı, Orijinal Ekipman Üreticileri'nin (OEÜ) 3BY teknolojisini etkili bir şekilde kullanabileceği koşulları optimize etmek ve aynı zamanda alıcılar için maliyet etkinliğini sağlamaktır. Bu çalışma, oyun teorisi ve ajan tabanlı modelleme (ATM) kullanarak, OEÜ'ler ve alıcılar arasındaki stratejik etkileşimleri ve bu etkileşimlerin envanter yönetimi üzerindeki etkilerini kapsamlı bir şekilde analiz etmektedir. Araştırma, üç temel matematiksel model etrafında yapılandırılmıştır: 3BY ile Tek Kaynaklı Tedarik, 3BY ve Geleneksel Tedarik ile Çift Kaynaklı Tedarik, ve Baskı Kotası Varlığında Geleneksel Tedarik ve 3BY ile Çift Kaynaklı Tedarik. Bu modeller, 3BY'nin tek kaynaklı tedarik yöntemi olarak ya da geleneksel üretim yöntemleriyle birlikte kullanıldığı çeşitli senaryoları incelemektedir. OEÜ'in MKLA şartlarını belirlediği ve alıcının buna göre tedarik stratejisini seçtiği karar verme sürecini modellemek için Stackelberg oyunu kullanılmıştır. Bu çalışmanın ana bulguları, optimal MKLA koşullarının talep değişkenliği ve 3BY ile ilişkili maliyet yapıları gibi faktörlere son derece duyarlı olduğunu göstermektedir. ATM simülasyonları ayrıca, fikri mülkiyet yönetimi ve dinamik envanter kontrolü açısından 3BY'nin getirdiği karmaşıklıkları aşmak için hem OEÜ'ler hem de alıcılar için uyarlanabilir stratejilerin kritik olduğunu göstermektedir. Bu etkileşimlerin ve sonuçta ortaya çıkan optimal stratejilerin detaylı analizi, teorik ve pratik sonuçların daha derin bir şekilde anlaşılmasını sağlamaktadır. Bu tezin katkıları üç ana başlık altında toplanabilir: 3BY bağlamında MKLA'lara yenilikçi bir oyun teorik yaklaşım sunar, karmaşık, çok değişkenli etkilenen sistemleri keşfetmede ATM'nin kullanımını gösterir ve hem OEÜ'ler hem de alıcılar için pratik içgörüler sağlar. Araştırma ayrıca, genişletilmiş modellerin keşfedilmesi ve teorik bulguların gerçek dünya ortamlarında doğrulanması için gelecekteki çalışmaların potansiyelini vurgulamaktadır. Sonuç olarak, bu tez, MKLA'ların 3BY teknolojisinden yararlanmak için nasıl optimize edilebileceğine dair anlayışı geliştirmektedir. Elde edilen içgörüler, OEÜ'ler ve alıcıların bilinçli stratejik kararlar almalarında rehberlik sağlayarak, nihayetinde daha verimli ve dayanıklı tedarik zincirlerine katkıda bulunmaktadır. Anahtar Sözcükler: Mavi Kopya Lisans Anlaşmaları, Üç Boyutlu Baskı, Oyun Teorisi, Ajan Tabanlı Modelleme, Tedarik Zinciri Yönetimi, Fikri Mülkiyet Yönetimi, Stackelberg Oyunu, Yedek Parça Tedarik Zincirleri.This thesis explores the integration of three-dimensional printing (3DP) into spare parts supply chains from the aspect of Blueprint Licensing Agreements (BPLAs). The primary objective of this research is to optimize the conditions under which Original Equipment Manufacturers (OEMs) can effectively employ 3DP technology, while also ensuring cost-efficiency for buyers. By utilizing game theory and agent based modeling (ABM), this study provides a comprehensive analysis of the strategic interactions between OEMs and buyers, and their implications on inventory management. The research is structured around three core mathematical models: Single-Sourcing with 3DP, Dual-Sourcing with 3DP and Traditional Supply, and Dual-Sourcing with Traditional Supply and 3DP in the Existence of Printing Quota. These models examine various scenarios in which 3DP is used either as a single-sourcing method or in combination with traditional manufacturing methods. A Stackelberg game framework is employed to model the decision-making process, where the OEM sets the terms of the BPLA and the buyer chooses the sourcing strategy accordingly. Key findings from this study indicate that optimal BPLA conditions are highly sensitive to factors such as demand variability and the cost structures associated with 3DP. The ABM simulations further indicate that adaptive strategies are crucial for both OEMs and buyers to navigate the complexities introduced by 3DP, particularly in terms of intellectual property management and dynamic inventory control. Detailed analysis of these interactions and the resultant optimal strategies is presented, providing a deeper understanding of the theoretical and practical implications. The contributions of this thesis are threefold: it offers a novel game-theoretic approach to BPLAs in the context of 3DP, demonstrates the utility of ABM in exploring complex, multi-variable influenced systems, and provides practical insights for both OEMs and buyers. The research also highlights the potential for future studies to explore extended models and validate the theoretical findings in real-world settings. In conclusion, this thesis advances the understanding of how BPLAs can be optimized to leverage 3DP technology in supply chains. The insights gained provide valuable guidance for OEMs and buyers in making informed strategic decisions, ultimately contributing to more efficient and resilient supply chains. Keywords: Blueprint Licensing Agreements, Three-Dimensional Printing, Game Theory, Agent-Based Modeling, Supply Chain Management, Intellectual Property Management, Stackelberg Game, Spare Parts Supply Chains.